Het mysterie achter de grote neus van de proboscis aap

Extra mannelijke eigenschappen, zoals een grote neus, kunnen zeer geschikt zijn om vrouwtjes aan te trekken, zo blijkt uit een studie bij proboscis-apen in Maleisië.

Wetenschappers van de Universiteit van Cardiff, het Danau Girang Field Centre, de Universiteit van Kyoto en het Sabah Wildlife Department vonden een duidelijk verband tussen de neusgrootte van de mannetjesapen en het aantal vrouwtjes in hun harems, waaruit duidelijk blijkt dat grootte er wel degelijk toe doet!

Dr. Sen Nathan, assistent-directeur van het Sabah Wildlife Department en Ph.D. student aan de Universiteit van Cardiff en het Danau Girang Field Centre, zei: “Hoewel het unieke karakter van de slurfaap door biologen al lang wordt bewonderd als een zeer aantrekkelijk visueel kenmerk, zijn verklaringen voor de evolutie tot nu toe meer afkomstig uit de folklore dan uit de wetenschap.

“Wij hebben bewijs gevonden dat zowel competitie tussen mannetjes als keuze van het vrouwtje als oorzakelijke factoren ondersteunt in de evolutie van de vergrote neus van de mannetjes. We hebben ook waargenomen dat de neusvergroting de resonantie-eigenschappen van mannelijke vocalisaties wijzigde, die waarschijnlijk mannelijke kwaliteit coderen. Onze resultaten wijzen er daarom op dat de audiovisuele bijdragen van vergrote mannelijke neuzen dienen als advertenties voor vrouwtjes bij hun partnerkeuze.”

Tijdens het onderzoek werden morfologische metingen en gedragsobservaties bij vrij rondlopende proboscis-apen uitgevoerd in het Lower Kinabatangan Wildlife Sanctuary. De onderzoekers registreerden ook de vocalisaties van mannelijke en vrouwelijke proboscis-apen in drie verschillende dierentuinen: Yokohama Zoo in Japan, Singapore Zoo en Low Kawi Zoo (Sabah).

Dr. Ikki Matsuda, van de Chubu University en Kyoto University in Japan, zei: “Op basis van de verzamelde gegevens testten we de correlaties tussen lichaamsmassa, gezichtskenmerken, testikelvolume, vocalisaties, en het aantal haremvrouwtjes bij proboscis-apen in gevangenschap en in de vrije natuur.

“Behalve dat we ontdekten dat vergrote mannenneuzen dienen als advertenties voor vrouwtjes bij de partnerkeuze, vonden we ook dat mannetjes met grotere neuzen ook een grotere lichaamsmassa en testikels hadden. Dit suggereert dat neusvergroting een betrouwbare voorspeller is van sociale dominantie en een hoog aantal zaadcellen.”

Dr. Benoit Goossens, directeur van het Danau Girang Field Centre en universitair docent aan de Universiteit van Cardiff, voegde daaraan toe: “We verwachten dat onze studie licht zal werpen op de hypothese van audiovisuele co-evolutie van overdreven mannelijke eigenschappen in primaat-lijnen en verder bewijs zal leveren voor het evolutionaire pad van vergrote neuzen bij proboscis-apen.

“De proboscis-aap is endemisch voor Borneo en is een volledig beschermde diersoort in Sabah. Elk stukje informatie dat ons in staat stelt het gedrag van deze charismatische dieren beter te begrijpen is belangrijk.

“Nu kunnen onze reisleiders hun gasten vertellen dat grootte ertoe doet, en dat mannetjes met grotere neuzen meer vrouwtjes in hun harem aantrekken.”

Deze studie ‘Nasalization by Nasalis larvatus: larger noses audiovisually advertise conspecifics in proboscis monkeys’ is gepubliceerd in Science Advances.