I. Wat is een malafropisme?
Soms zeggen we gewoon de verkeerde dingen. Andere keren zeggen we opzettelijk de verkeerde dingen. In beide gevallen is de Franse uitdrukking mal à propo, wat “ongepast” betekent, een gepast antwoord. Malapropismen zijn onjuiste woorden die worden gebruikt in plaats van correcte woorden; dit kan onopzettelijk of opzettelijk zijn, maar beide gevallen hebben een komisch effect.
II. Voorbeelden van malapropismen
Voorbeeld 1
De dokter diende de anekdote toe.
Een dokter dient een ‘tegengif’, of remedie, toe, in plaats van een ‘anekdote’, of verhaal.
Voorbeeld 2
Ik heb goede interpunctie-ik ben nooit te laat!
Het malapropisme hier is “interpunctie” voor “stiptheid.”
Voorbeeld 3
Hij is de ananas van de beleefdheid!
Kijk eens naar dit voorbeeld van mevrouw Malaprop zelf, het personage in Richard Sheridans komedie The Rivals dat het gebruik van malapropismen populair heeft gemaakt. Wat mevrouw Malaprop bedoelt te zeggen is dat deze man het toppunt, of grootste voorbeeld, van beleefdheid is. Ze is, zoals gewoonlijk, de weg kwijt in de vertaling.
III. Het belang van Malapropisme
Malapropisme is een uniek literair apparaat in die zin dat het zijn oorsprong vindt in een specifiek komisch toneelstuk, The Rivals, in een specifiek personage, mevrouw Malaprop. Richard Sheridan bracht het stuk voor het eerst op de planken in 1775. De voortdurende malapropismen van mevrouw Malaprop zorgen voor een voortdurende komedie in het stuk.
Hier zijn een paar voorbeelden:
Hij is zo eigengereid als een allegorie (alligator) aan de oevers van de Nijl.
Ik dacht dat ze had volgehouden (desisted) om met hem te corresponderen.
Malapropismen stellen schrijvers en acteurs in staat om lachwekkende komedies van fouten te maken. Aan de andere kant maken ze degenen die ze onopzettelijk begaan belachelijk: politici, beroemdheden, vrienden en familie.
IV. Voorbeelden van malapropismen in de literatuur
Malapropismen zijn ook bekend onder een tweede naam, Dogberryismen.
Voorbeeld 1
Een woord, meneer. Onze wacht, meneer, heeft inderdaad twee gunstige (verdachte) personen begrepen (aangehouden), en we zouden ze vanmorgen voor uw aanbidding moeten laten onderzoeken.
Deze zin komt van Shakespeare’s personage Officier Dogberry in het toneelstuk Much Ado About Nothing. Dogberry worstelt om te zeggen wat hij bedoelt, wat komedie en verrassing toevoegt aan dit klassieke toneelstuk.
Voorbeeld 2
… en hijzelf moet doorspreken, zeggende aldus, of tot hetzelfde gebrek (effect).
Dit komt uit Shakespeare’s toneelstuk Een midzomernachtsdroom. Het gebrek in Bottom’s spreken is letterlijk het woord gebrek, verkeerd gebruikt voor effect. Bottom, de bron van komisch effect in het stuk, is bekend om de scène waarin zijn gezicht treffend wordt getransformeerd in dat van een ezel.
V. Voorbeelden van malafropismen in de popcultuur
Malafropismen komen vaak voor in komische films, televisieshows en advertenties.
Voorbeeld 1
Een klassiek voorbeeld van een personage dat vaak misspraakt is Archie Bunker uit de televisieshow All in the Family:
Je weet wel, dat is wat je noemt ontvlambaar.
Archie, immer eigenwijs, slaat de plank mis en noemt de paus ontvlambaar in plaats van onfeilbaar.
Hier zijn nog meer malapropismen van Archie:
- Wat zie ik eruit, een minderwaardige versierder?
- Ik ben daar elke dag onder hen, in de smeltkroes van New York.
- We houden deze semi-dierlijke vergaderingen.
Voorbeeld 2
Voor een tweede voorbeeld, zie dit citaat van Yogi Berra, beroemd honkbalspeler en liefhebber van woordspelingen:
Dank u dat u deze dag noodzakelijk hebt gemaakt.
Berra bedoelde te zeggen “mogelijk” maar las zijn toespraak verkeerd.
VI. Verwante termen
Spoonerismen, mondegreens, en malapropismen! Ja, dit zijn allemaal echte literaire apparaten.
Spoonerismen
Spoonerismen kunnen, net als malapropismen, het gevolg zijn van verwarring en tot hilariteit leiden. In tegenstelling tot malapropismen zijn spoonerismen geen woorden die door woorden worden vervangen, maar woorden die door elkaar worden gehaald. Spoonerismen zijn woorden of zinnen waarbij de volgorde van de klanken verward is. Hier zijn een paar voorbeelden van spoonerismen:
Ik zag een fladderby vliegen. (Ik zag een vlinder voorbij vliegen.)
We alopogize, occifer. (Wij verontschuldigen ons, agent.)
Let’s go boys and birls! (Let’s go boys and girls!)
Mondegreens
Mondegreens zijn niet het gevolg van de fout van de spreker, maar van de fout van de luisteraar. Mondegreens zijn een misverstaan, resulterend in een onjuist begrip van wat de spreker bedoelde.
Voorbeeld 1
Een voorbeeld van een mondegreen is de volgende tekst uit Frank Sinatra’s lied “Love and Marriage”:
Love and marriage, love and marriage
Go together like a horse and carrots
Een slechte luisteraar kan de eigenlijke tekst, “horse and carriage,” verwarren met “horse and carrots.” De mondegreen klinkt logisch, maar vervangt de gladde tekst door een komische. Songteksten zijn vaak de bron van mondegreens.
Malapropismen, spoonerismen en mondegreens zijn enigszins verschillende apparaten, maar ze hebben allemaal één ding gemeen: ze resulteren in lachwekkende vergissingen en misverstanden.