Źródła biblijne
Łukasz jest po raz pierwszy wspomniany w listach Pawła jako jego „współpracownik” i jako „umiłowany lekarz”. To pierwsze określenie jest bardziej znaczące, ponieważ identyfikuje go jako jednego z profesjonalnej kadry wędrownych „pracowników” chrześcijańskich, z których wielu było nauczycielami i kaznodziejami. Jego umiejętności medyczne, podobnie jak rzemiosło Pawła, mogły przyczynić się do jego utrzymania, ale jego głównym zajęciem było szerzenie misji chrześcijańskiej.
Jeśli Łukasz był autorem trzeciej Ewangelii i Dziejów Apostolskich, to przebieg i charakter jego posługi może być nakreślony bardziej szczegółowo na podstawie obu tekstów. Wyklucza on siebie z grona tych, którzy byli naocznymi świadkami posługi Chrystusa. Wskazuje na udział w misji Pawłowej przez użycie pierwszej osoby w „my” w Dziejach Apostolskich. Sugerują one, że Łukasz uczestniczył w instruowaniu ludzi w chrześcijańskim przesłaniu i prawdopodobnie w dokonywaniu cudownych uzdrowień.
Części „my” są analogiczne w stylu do sprawozdań z podróży, które można znaleźć w innych pismach okresu grecko-rzymskiego. Umieszczają autora z Pawłem podczas jego pierwszej misji w Grecji, tzn. aż do Filippi w Macedonii (ok. 51 r.). To właśnie tam Łukasz dołącza później do Pawła i towarzyszy mu w jego ostatniej podróży do Jerozolimy (ok. 58 r.). Po aresztowaniu Pawła w tym mieście i podczas jego dłuższego pobytu w pobliskiej Cezarei, Łukasz mógł spędzić sporo czasu w Palestynie, pracując z apostołem, gdy tylko nadarzała się okazja, i zbierając materiały do swego przyszłego dwutomowego dzieła literackiego, Ewangelii i Dziejów Apostolskich. W każdym razie, dwa lata później pojawia się z Pawłem podczas jego podróży więziennej z Cezarei do Rzymu i ponownie, zgodnie z Drugim Listem Pawła do Tymoteusza 4:11, w czasie męczeńskiej śmierci apostoła w cesarskim mieście (ok. 66 r.).
Encyclopædia Britannica, Inc.
Dalsze bezpośrednie informacje o Łukaszu są skąpe w Nowym Testamencie, ale można wyciągnąć pewne wnioski. Styl literacki jego pism i zakres słownictwa wskazują na to, że był człowiekiem wykształconym. Rozróżnienie pomiędzy Łukaszem a innymi kolegami „z obrzezania” (Kol 4:11) spowodowało, że wielu badaczy wyciągnęło wniosek, iż był on poganinem. Jeśli tak, to byłby on jedynym pisarzem Nowego Testamentu, którego można jednoznacznie zidentyfikować jako nie-Żyda. Wniosek ten opiera się jednak na wątpliwym utożsamianiu „z obrzezania” z żydowskimi chrześcijanami. W rzeczywistości zwrot ten odnosi się prawdopodobnie do szczególnego rodzaju żydowskich chrześcijan, tych, którzy ściśle przestrzegali rytuałów judaizmu. Nie stanowi zatem żadnego wsparcia dla tezy, że Łukasz był poganinem. Jego dogłębna znajomość Starego Testamentu (Biblii hebrajskiej) i zainteresowanie jego pismami przemawiają za poglądem, że był on żydowskim chrześcijaninem, który prowadził grecki styl życia i był stosunkowo pobłażliwy w przestrzeganiu rytuałów.
Piśmiennictwo z drugiej połowy II wieku dostarcza dalszych informacji. Kilka z nich – Przeciw herezjom Ireneusza, Prolog do Ewangelii Anty-Marcjona i Kanon Muratoriański, wymieniający księgi uznane przez chrześcijan za święte – identyfikuje Łukasza jako autora trzeciej Ewangelii i Dziejów Apostolskich. Prolog zawiera szczególne twierdzenie, że św. Łukasz był „człowiekiem z Antiochii, z Syrii”, który pisał będąc „poruszony Duchem Świętym” – to znaczy jako prorok. Interpretacja ta znajduje pewne wsparcie w pismach Łukaszowych: miasto Antiochia zajmuje poczesne miejsce w Dziejach Apostolskich, a szczególne zainteresowanie wzbudzają współcześni (chrześcijańscy) prorocy i proroctwa. Bardziej wątpliwe, choć nie niemożliwe, jest to, czy Łukasza należy utożsamiać, jak uważają niektórzy badacze, z prorokiem Lucjuszem wspomnianym w Dz 13,1 oraz z „współpracownikiem” (i krewnym) św. Pawła z Listu Pawła do Rzymian 16,21. Mniej niż pewny jest również komentarz Prologu, który umiejscawia pisanie Ewangelii i śmierć Łukasza w Grecji; ale, ogólnie rzecz biorąc, jest to bardziej prawdopodobne niż późniejsze tradycje umiejscawiające jego pracę literacką w Aleksandrii (lub Rzymie), a jego śmierć w Bitynii. Łukasza jako „ucznia apostołów”, choć prawdziwe w sensie ogólnym, prawdopodobnie odzwierciedla troskę Kościoła II wieku o umieszczenie wszystkich kanonicznych pism chrześcijańskich pod parasolem apostolskim. Późniejsze twierdzenia, że Łukasz był jednym z 70 uczniów powołanych przez Pana, że był towarzyszem Kleopasa i że był artystą, wydają się być legendarne.