75 lat temu Lauren Bacall i Humphrey Bogart pobrali się na najsłynniejszej farmie w Ameryce

Wstęp do nowej książki przypomina bajkowy ślub Bogiego i Bacall oraz zapomnianego farmera, który zwabił ich na wieś.

21 maja 1945 roku, jeden z największych ślubów gwiazd wszechczasów nie odbył się w zamku w Europie czy sali balowej w Hollywood, ale na eksperymentalnej farmie w wiejskim Ohio. Małżeństwo Lauren Bacall i Humphreya Bogarta było powiewem świeżości w napiętym, pełnym nadziei momencie amerykańskiej historii. Zwycięstwo aliantów w Europie trwało zaledwie dwa tygodnie. Wyczerpany, racjonowany naród przygotowywał się do ostatecznej konfrontacji z Japonią, oczekując jednocześnie na czas, kiedy normalne życie powróci do normy.

Zobacz więcej

Louis Bromfield, gospodarz wesela, był wówczas u szczytu popularności. Nagrodzony Pulitzerem pisarz i bon vivant, 49-letni Bromfield spędził lata międzywojenne, żyjąc pod Paryżem, zabawiając głodujących artystów i arystokratów we wspaniałym nadrzecznym ogrodzie, który zbudował własnymi rękami. Jego bestsellerowe powieści (z których wiele zostało zaadaptowanych przez Hollywood) uczyniły go bogatym i sławnym, ale największą pasją Bromfielda była ziemia. Dorastał na farmie mlecznej w Ohio, a w 1933 roku napisał popularną powieść The Farm, która gloryfikowała agrarne życie jego dziadków.

Więc kiedy naziści w końcu wypchnęli go z Europy, Bromfield postanowił, jak jakiś Cincinnatus z Zaginionego Pokolenia, wrócić do domu i uprawiać ziemię. Przerażony klęską suszy, rozwojem farm fabrycznych i rozprzestrzenianiem się nowych chemikaliów, planował poświęcić resztę życia na ponowne wynalezienie amerykańskiego rolnictwa. W 1938 roku kupił 600 mocno zniszczonych akrów w pobliżu Mansfield w stanie Ohio i przekształcił je w dobrze prosperującą spółdzielnię Malabar, wyposażoną w 19-pokojowy dom w stylu greckiego renesansu. Ze swojej wiejskiej siedziby Bromfield miał zainspirować amerykański ruch żywności organicznej i spopularyzować zasady ekologizmu na wiele lat przed wydaniem Silent Spring Rachel Carson.

Publicystyka była kluczem do misji Bromfielda. Nie minęło wiele czasu, a Malabar, który obecnie jest parkiem stanowym w Ohio, stał się narodową ciekawostką. E.B. White napisał odę do farmy w The New Yorker. Sinclair Lewis wyśmiewał ją w Esquire jako „Cliveden środkowego Ohio”. Wizyty celebrytów były rutynowe. Przez lata Joan Fontaine, Kay Francis, Ina Claire i James Cagney na zmianę jeździli na traktorach, doili krowy i obsługiwali przydrożne stoisko z warzywami.

Jednak żadna gwiazda filmowa nie przyjeżdżała do Malabar tak regularnie jak Humphrey Bogart. W marcu 1942 roku reporter odwiedzającej go gazety opisał go w ciężkim kardiganie i fedorze, „ostrożnie” oferującego karmienie bydła, słuchającego „z próbą poważnego zainteresowania, jak Bromfield wskazywał swoje uprawy”. Nowojorski Bogart może sam nie miał wiejskich zapędów, ale był rozbawiony tym, jak wiele przyjemności czerpał ze swoich pól dziedzic Malabaru. Zapytany kiedyś o swój gust w kwestii przyjaciół, Bogart odpowiedział, że nie znosi hollywoodzkich „fonistów” i woli spędzać czas z prawdziwymi „bohaterami” – „wspaniałymi facetami”, jak Louis Bromfield.”

**

W pierwszych latach wojny Bogart często odwiedzał Malabar ze swoją trzecią żoną, aktorką Mayo Methot. Mieli oni słynny bojowy związek, skomplikowany przez fakt, że oboje byli pijakami. Kiedy była zła, Methot lubiła rzucać w męża różnymi domowymi przedmiotami, zwłaszcza płytami gramofonowymi, które, jak powiedziała kiedyś reporterowi, „tak satysfakcjonująco się rozbijały”. W Malabar, Methot musiała sobie radzić z tym, co akurat leżało w pobliżu. Córka Bromfielda, Ellen, wspominała typowy incydent podczas jednej z wizyt pary: „Jedna z ulubionych lamp weneckich mojej matki przeleciała obok ucha Bogiego i w jednej chwili cały pokój eksplodował w cyklon książek, popielniczek, butelek po whisky.”

Związek Methota z Bogartem skutecznie zakończył się w 1944 roku, kiedy został obsadzony w głównej roli w Hemingwayowskiej adaptacji To Have and Have Not. Przyczyną rozstania była partnerka Bogiego: 20-letnia Lauren Bacall, wysoka aktorka o kocich oczach, którą prasa opisywała jako pożerającego mężczyzn węża. Była „obślizgła”, „siarczysta”, „rozmarzona”. Była też głęboko zakochana. Nie było mowy, żeby Bogie i ja byliśmy w tym samym pomieszczeniu, żebyśmy nie sięgali po siebie nawzajem, i to nie było tylko fizyczne” – napisała w swoim pamiętniku „By Myself”. „To było wszystko – głowy, serca, ciała, wszystko działo się w tym samym czasie”. Gdy romans Bogarta z Bacall rozgorzał, Methot desperacko próbowała utrzymać swoje małżeństwo. Bogart czuł się osaczony, więc zaczął więcej pić, czasami dzwonił do Bacall późno w nocy, kiedy był głęboko w swoich filiżankach, aby powiedzieć, że za nią tęskni.

Methot nie była jedyną rzeczą, która trzymała ich osobno. „Baby”, jak Bogart nazywał Bacall, była 25 lat młodsza od niego. „Mógłbym być twoim ojcem” – powiedział jej. W liście do Bromfielda (do którego zwracał się żartobliwie „Drogi Ojcze Bromberg”), Bogart zastanawiał się, czy nie jest odwrotnie: „Ona jest dla mnie za stara, a ja jestem za młody, żeby się ożenić.”

W styczniu 1945 roku, po zakończeniu pracy nad kolejnym filmem z Bacall, Wielki sen, Bogart udał się na dwutygodniowy pobyt w Malabarze, aby się zrelaksować i zaplanować kolejne kroki. Bacall spotkała się z nim na farmie jeszcze w tym samym miesiącu. W tym czasie plotkarskie kolumny zaczęły pisać o romansie, a Bogart w końcu przyznał się do niego. Zapytany, czy zamierza poślubić młodą aktorkę, Bogart odpowiedział: „Masz cholerną rację. Ale nie jestem jeszcze rozwiedziony, więc musimy to odłożyć na później”. Prasa wydawała się być zdezorientowana miejscem pobytu Bogarta. „Tajemnicą tygodnia w Hollywood”, czytamy w jednym z raportów prasowych, „było to, dlaczego Humphrey Bogart przejechał 2000 mil na farmę w Ohio, aby ogłosić swój romans.”

George Hawkins, pulchny i dowcipny sekretarz Bromfielda, czekał w fordzie station wagon, aby odebrać Bacall i jej matkę (która przyjechała jako jej przyzwoitka), gdy przybyli na stację kolejową w Mansfield. Bacall później napisała o tej wizycie w swoim pamiętniku, opisując farmę pokrytą śniegiem i dom z „pięknymi antycznymi francuskimi meblami wiejskimi i siedmioma psami rasy bokser”. Bromfield uderzył ją jako „bardzo wysoki mężczyzna o ogromnym uroku i dobrym humorze. Od razu dobrze się dogadaliśmy”. Co do samej farmy, powiedziała: „Byłam oszołomiona.”

Malabar był piękniejszy niż Bogie opisał w swoich listach…. Jedzenie było wspaniałe, atmosfera naprawdę jak z ziemi. Z powodu wojny obowiązywały racje żywnościowe, ale nie dało się tego stwierdzić po świeżych jajkach i wielkich kawałkach masła, od których zaczynał się dzień.wise-crackin Były ryczące ogniska i wrzaskliwe gry w serca, czułe zaczepki Bogiego i Louisa…. Były walki psów pod stołem i boksery łamiące wiatr przez cały czas. Louis oprowadzał mnie po całej farmie, a w stodole, po raz pierwszy i jedyny w życiu, widziałam rodzące się cielę. To był szczęśliwy, zdrowy, spokojny sposób na życie. Zazdrościłam im wszystkim.

Wizyta zakończyła się tym, że Hawkins i Bromfield „nalegali”, że kiedy nadejdzie czas, para powinna mieć swój ślub w Malabar. Bacall uznała to za „piękny pomysł”

**

Do połowy marca prawnicy Bogarta wypracowali ugodę z Methotem, która obejmowała nieruchomości, dwie trzecie majątku gotówkowego Bogarta, jego polisę ubezpieczeniową na życie i kilka inwestycji. Ogarnięty poczuciem winy, że zostawia żonę w takim stanie, według biografów A.M. Sperbera i Erica Laxa, „wykupywał się z małżeństwa”. W ramach umowy Methot miał spędzić około miesiąca w Reno, w stanie Nevada, aby spełnić wymóg stałego pobytu w celu uzyskania rozwodu, który został przyznany na początku maja. Ślub w Malabar został wyznaczony na 21 maja. Magazyn Life zapytał, czy ich fotograf mógłby dołączyć do pary w pociągu z Los Angeles, aby sfotografować przygotowania do zaślubin. „Świetnie” – prychnął Bogart – „może chciałby sfotografować nas pieprzących się?”

Wsiedli na pokład pociągu Santa Fe 18 maja. Ze względu na przeniesienie w Chicago i harmonogram zdjęć pary, mieli tylko dwa dni w Ohio na przygotowania i ceremonię. Wszystkie przygotowania spadły na Hawkinsa: badania krwi, pozwolenie na ślub, trzymanie prasy na dystans. Znalazł miejscowego sędziego, Herberta S. Schettlera z Sądu Miejskiego w Mansfield, który odstąpił od zwyczajowego pięciodniowego okresu oczekiwania na licencję. Prośby o zaproszenia napływały „setkami”, powiedział Hawkins. „Zostaliśmy zmuszeni do udzielenia tej samej odpowiedzi nawet najbliższym przyjaciołom Państwa Bromfield”. Wiele osób pytało, czy mogą „pomóc” w przygotowaniach: Śpiewak weselny z Akron zgłosił się na ochotnika, aby przyjechać na własny koszt; siostry z bractwa oferowały pomoc pannie Bacall w makijażu. Hawkins nakłonił miejscowego szeryfa do postawienia straży przy wjazdach i zakazania parkowania na drodze prowadzącej do Malabar. Mimo to, powiedział: „Wydaje się pewne, że panna Bacall i pan Bogart nie będą mieli spokojnej ceremonii, której tak pilnie pragną.”

Hawkins powiedział pracownikowi AP, że przygotowania doprowadzają „mnie do szaleństwa…. To pierwszy ślub, jaki zorganizowałem i jeśli przejdę przez ten, będzie moim ostatnim.” Dzień przed ślubem Bromfield zabrał Hawkinsa na ryby, żeby go uspokoić.

21 maja wypadł w poniedziałek, nie był to tradycyjnie najbardziej uroczysty dzień tygodnia, ale pogoda była jasna i przejrzysta, a Bacall pamiętała, że dom na farmie „lśnił”, z każdym stołem nawoskowanym, a mosiądz wypolerowany: „To było naprawdę piękne”. Gazety w całym kraju uważnie śledziły to wydarzenie. „Dziś jest ten dzień!” pisała jedna z nich. „Fabuła-matrymonialne. Obsada bohaterów – zmysłowa Lauren Bacall i groźny kupiec Humphrey Bogart. Sceneria – Malabar, posiadłość pisarza Louisa Bromfielda o powierzchni 1100 akrów.”

Para wstała wcześnie na badania krwi i wizytę w Richland County Courthouse, aby uzyskać licencję. „Bogie i ja byliśmy śmieszni, trzymając się za ręce jak nastolatki (prawie byłam jedną z nich)”. Po ich powrocie Bacall zaczęła czuć się zdenerwowana. Zrobiła sobie kąpiel. Zgodnie ze starą tradycją, rozłożyła coś niebieskiego (halkę z wyhaftowanym imieniem), coś starego (bransoletkę), coś pożyczonego (chusteczkę od matki) i coś nowego (wszystko inne). Włożyła dwuczęściowy kostium z doksyny w paski i owinęła wokół szyi ciemny szalik. Hawkins zapukał do drzwi, zwracając się do niej tym samym imieniem, którego używał Bogart. „Jesteś gotowa, Baby?”

W swoim prostym stroju (ustępstwo wobec wojennych standardów mody), wyglądała jeszcze młodziej i chudiej niż na ekranie. Bacall i Hawkins uściskali się, a potem podała mu pierścionek i poczuła, że zaczyna się trząść ze strachu i podniecenia.

Córka Bromfielda, Hope, powiedziała Hawkinsowi, była „przy fortepianie, gotowa do rozpoczęcia”. Matka Bacall, Natalie, robotnicy rolni i ich rodziny zgromadzili się w wielkim holu wejściowym, który został udekorowany przez Bromfielda białymi lucernami i wysokimi paprociami. Hawkins powiedziała, że Bogarta zaczynało „swędzieć” czekanie na nią. „Czy mam dać sygnał?”

„Dobrze”, powiedziała, ale potem kazała mu chwilę poczekać: Musiała pobiec do łazienki.

„Gdzie ona jest?” pstryknął Bogart z dołu.

„Chwileczkę,” odpowiedziała Hawkins, dodając z romantyczną dyskrecją: „Ona jest w puszce.”

Bacall wyłoniła się. Hawkins poprowadził ją na szczyt schodów. Hope zaczęła grać marsz weselny z Lohengrina, gdy schodzili. „Kolana tak mi się trzęsły, że byłam pewna, że się przewrócę”. Zauważyła Bogarta, w jego prostym szarym flanelowym garniturze i ciemnym krawacie. Wypił kilka martini, aby uspokoić się przed ceremonią i teraz wyglądał dla niej „tak bezbronnie i przystojnie”. Bromfield, drużba, górował nad nim w niebieskim trzyczęściowym garniturze z kwiatem w klapie. Prince, jego ulubiony z pół tuzina psów rasy bokser w Malabar, usiadł na środku ołtarza, u stóp sędziego Schettlera.

Bacall zajęła miejsce obok Bogarta, gdy sędzia rozpoczął ceremonię. Pamiętała, że czuła się tak zdenerwowana, że „ogromne, piękne białe orchidee, które trzymałam w rękach, roztrzaskiwały się na kawałki”. Widziała łzy spływające po twarzy Bogarta. Kiedy było już po wszystkim, pochylił się, by pocałować ją w usta, ale ona nieśmiało nadstawiła policzek. Bogart powiedział: „Witaj, kochanie”, po czym przytuliła się do niego. Na koniec ceremonii Bacall odwróciła się plecami do publiczności i rzuciła bukiet, który złapał Hope. Wtedy, jak napisała Bacall, „rozpętało się piekło z prasą.”

Wyciągnięto kamery, wpuszczono osoby postronne, wyniesiono tort – trzy piękne poziomy, z parą młodą stojącą pod altaną na szczycie – i sfotografowano nas pod każdym kątem – kroiliśmy tort z Louisem patrzącym, ja karmiąca Bogiego kawałkiem…. Szampan lał się strumieniami – wszyscy wyszliśmy na zewnątrz, żeby zrobić więcej zdjęć – Louis w końcu nie mógł już wytrzymać w niebieskim garniturze i przebrał się w swoje brudne, stare sztruksy – a kamery kroniki filmowej śledziły nas wokół farmy.

„Każdy fotograf na świecie tam był”, powiedział Ed Clark z magazynu Life. „Boże, było nas po prostu pełno”. W prezencie Bromfield dał parze szczeniaka boksera i jeden akr ziemi w Malabar, aby mogli zbudować domek – co okazało się tylko symbolicznym prezentem, ponieważ nigdy tego nie zrobili. Ale Bacall fantazjowała na ten temat. („Obraz był zawsze uzupełniony o mnie w fartuchu niosącą wiadro z mlekiem”). Ten ślub celebrytów osiągnął coś, czego Bromfield – pomimo swojej rangi jako powieściopisarz i reformator rolnictwa – nie mógł osiągnąć sam: Teraz praktycznie każdy Amerykanin znał nazwę Malabar Farm.