Możesz słyszeć termin recytatyw, kiedy słyszysz ludzi mówiących o operze, ale czym dokładnie jest recytatyw? Oto moja definicja recytatywu – każda półmówiąca, półśpiewająca, nie powtarzająca się część opery, która przyspiesza akcję. Zazwyczaj im wcześniejsza opera, tym łatwiej jest odróżnić recytatyw od innych części operowych, takich jak arie czy utwory zespołowe.
Nie bierzcie mnie za słowo; posłuchajcie, jak wielki Leonard Bernstein mówi o recytatywie…
Istnieje kilka rodzajów recytatywu:
- Recitativo secco, czyli „suchy” recytatyw. Jest to najłatwiejszy do rozpoznania typ recytatywu, ponieważ jest to po prostu wokalista z akompaniamentem continuo, zazwyczaj klawesynu lub fortepiano. Przykład:
Posłuchaj tego fragmentu z Cyrulika sewilskiego Rossiniego, zaczynającego się około 23:00
- Recitativo accompagnato – jest to recytatyw z towarzyszeniem pełnej orkiestry. Często można zauważyć niespójne tempo muzyczne, które zmienia się w zależności od słów śpiewanych/wypowiadanych. Przykład:
Donna Elvira z Don Giovanniego Mozarta
Pokrewnym instrumentem operowym jest arioso, które często trudno odróżnić od recitativo accompagnato. Przykład:
Posłuchaj pierwszych kilku minut tego fragmentu z La Traviata Verdiego
Czy słyszysz mówioną nutę recytatywu z bardziej spójnym tempem arii?
Historycznie, recytatyw jest miejscem, gdzie dzieje się akcja – kłótnie między postaciami, opowiadanie historii, wyznania miłosne i tym podobne. Arie i utwory zespołowe, „pieśni” opery, są zazwyczaj miejscem, w którym pojawiają się refleksje na temat działań wyjaśnionych w recytatywach.
Jak wspomniałam powyżej, im wcześniejsza opera, tym bardziej te rozróżnienia i definicje są prawdziwe. Do połowy i końca XIX wieku (późny Verdi i Wagner oraz wczesny/średni Puccini) kompozytorzy przesuwali granice tych konwencji, zacierając w ten sposób wyraźne granice, które można znaleźć w większości oper z poprzednich dwóch stuleci.