Kontekst
UN Photo/John Isaac
Czystki etniczne nie zostały uznane za samodzielną zbrodnię w prawie międzynarodowym. Termin ten pojawił się w kontekście konfliktu w byłej Jugosławii w latach 90. i uważa się, że pochodzi z dosłownego tłumaczenia serbsko-chorwackiego wyrażenia „etničko čišćenje”. Jednak dokładne korzenie tego terminu lub to, kto i dlaczego zaczął go używać, wciąż nie są pewne.
Sformułowanie „czystki etniczne” było używane w rezolucjach Rady Bezpieczeństwa i Zgromadzenia Ogólnego, a także zostało uznane w wyrokach i aktach oskarżenia MTKJ, chociaż nie stanowiło jednego z zarzutów oskarżenia. Nigdy nie podano definicji.
Definicja
Ponieważ czystki etniczne nie zostały uznane za samodzielną zbrodnię w prawie międzynarodowym, nie ma precyzyjnej definicji tego pojęcia ani dokładnych aktów, które można zakwalifikować jako czystki etniczne. Komisja Ekspertów Organizacji Narodów Zjednoczonych upoważniona do zbadania naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego popełnionych na terytorium byłej Jugosławii zdefiniowała czystki etniczne w swoim raporcie tymczasowym S/25274 jako „…uczynienie obszaru jednorodnym etnicznie poprzez użycie siły lub zastraszenia w celu usunięcia z tego obszaru osób należących do danych grup.” W raporcie końcowym S/1994/674 ta sama Komisja opisała czystki etniczne jako „…celową politykę opracowaną przez jedną grupę etniczną lub religijną w celu usunięcia przy użyciu przemocy i środków wzbudzających terror ludności cywilnej innej grupy etnicznej lub religijnej z pewnych obszarów geograficznych.”
Komisja Ekspertów stwierdziła również, że praktyki przymusu stosowane w celu usunięcia ludności cywilnej mogą obejmować: morderstwa, tortury, arbitralne aresztowania i zatrzymania, pozasądowe egzekucje, gwałty i napaści seksualne, ciężkie obrażenia fizyczne u ludności cywilnej, zamykanie ludności cywilnej w gettach, przymusowe usuwanie, przesiedlanie i deportacje ludności cywilnej, celowe ataki wojskowe lub groźby ataków na ludność cywilną i obszary cywilne, wykorzystywanie ludności cywilnej jako żywych tarcz, niszczenie mienia, rabunek własności osobistej, ataki na szpitale, personel medyczny i miejsca z emblematem Czerwonego Krzyża/Czerwonego Półksiężyca, między innymi.
Komisja Ekspertów dodała, że praktyki te mogą „(…) stanowić zbrodnie przeciwko ludzkości i mogą być utożsamiane z konkretnymi zbrodniami wojennymi. Co więcej, takie czyny mogą również wchodzić w zakres znaczenia Konwencji o ludobójstwie.”