Edukacja i dzieciństwo Szekspira

Edukacja i dzieciństwo Szekspira

Szekspir prawdopodobnie rozpoczął swoją edukację w wieku sześciu lub siedmiu lat w gimnazjum w Stratfordzie, które wciąż stoi w niewielkiej odległości od jego domu przy Henley Street. Chociaż nie mamy żadnych zapisów o tym, że Szekspir uczęszczał do tej szkoły, to ze względu na oficjalną pozycję Johna Szekspira wydaje się prawdopodobne, że zdecydowałby się on na kształcenie młodego Williama w szkole, która znajdowała się pod opieką organu zarządzającego Stratfordem. Gimnazjum w Stratfordzie zostało zbudowane około dwieście lat przed narodzinami Szekspira i w tym czasie nauczanie w nim było oczywiście podyktowane przede wszystkim przekonaniami panującego monarchy. W 1553 roku, na mocy statutu wydanego przez króla Edwarda VI, szkoła stała się znana jako King’s New School of Stratford-upon-Avon. W latach, w których Szekspir uczęszczał do szkoły, co najmniej jeden, a być może trzech dyrektorów ustąpiło z powodu ich oddania religii katolickiej zakazanej przez królową Elżbietę. Jednym z tych mistrzów był Simon Hunt (ur. 1551), który, według tradycji, w 1578 roku opuścił Stratford, by realizować swój bardziej duchowy cel, jakim było zostanie jezuitą, i przeniósł się do seminarium w Rheims. Hunt odnalazł swoje prawdziwe powołanie: kiedy zmarł w Rzymie siedem lat później, awansował na stanowisko Wielkiego Penitencjarza.
Jak wszyscy wielcy poeci i dramaturdzy tamtych czasów, Szekspir nauczył się podstawowych umiejętności czytania i pisania z ABC, czyli książki z rogiem. Robert Speaight w swojej książce „Shakespeare: The Man and His Achievement, opisuje tę książkę jako

elementarz oprawiony w drewno i pokryty cienką płytą z przezroczystego rogu. Zawierał on alfabet małymi literami i wielkimi, z kombinacjami pięciu samogłosek z b, c i d, oraz Modlitwę Pańską w języku angielskim. Pierwszy z tych alfabetów, który kończył się skrótem od „i”, zaczynał się od znaku krzyża. Stąd alfabet ten znany był jako „Chrystusowy rząd krzyża” – rząd krzyża z Ryszarda III, I, i, 55. Krótki katechizm był często dołączany do książki ABC („absey book” króla Jana, I, i, 196). (10)

W Wesołych żonach z Windsoru jest komiczna scena, w której walijski dyrektor szkoły sprawdza wiedzę swojego ucznia, który ma na imię William. Nie ma wątpliwości, że Szekspir przywołuje własne doświadczenia z wczesnych lat szkolnych. Jak to miało miejsce we wszystkich elżbietańskich gimnazjach, łacina była podstawowym językiem nauki. Choć Szekspir prawdopodobnie miał lekcje angielskiego, to jednak łacińska kompozycja i studiowanie łacińskich autorów, takich jak Seneka, Cyceron, Owidiusz, Wergiliusz i Horacy, były głównym przedmiotem jego literackiego szkolenia. Można zauważyć, że Szekspir przyswoił sobie wiele z tego, czego uczono go w gimnazjum, ponieważ posiadał imponującą znajomość opowiadań autorów łacińskich, co jest widoczne, gdy bada się jego sztuki i ich źródła. Proszę zajrzeć do artykułu Shakespeare’s School Days, gdzie znajduje się obszerna lista książek, które Szekspir mógł przeczytać.

Nawet jeśli uczeni, opierając się na historii opowiedzianej ponad sto lat po fakcie, przyjmują, że Szekspir został usunięty ze szkoły około trzynastego roku życia z powodu problemów finansowych i społecznych ojca, nie ma żadnego powodu, by sądzić, że nie opanował on solidnie zarówno angielskiego, jak i łaciny i że kontynuował naukę gdzie indziej. Słynny cytat z notorycznie niedokładnej biografii Szekspira Nicholasa Rowe’a (napisanej w 1709 roku), w której twierdzi on, że Szekspir „przyswoił sobie tę odrobinę łaciny, której był mistrzem” i że bieda ojca uniemożliwiła Szekspirowi „dalszą biegłość w tym języku”, należy czytać niezwykle krytycznym okiem.
Istnieją też inne fragmentaryczne i wątpliwe szczegóły dotyczące życia Szekspira dorastającego w Stratfordzie. Przypuszcza się, że oprócz pomocy w prowadzeniu firmy ojca, pracował u rzeźnika. Istnieje bajka, że Szekspir ukradł jelenia Sir Thomasowi Lucy w Charlecote i zamiast odbyć karę więzienia, uciekł ze Stratfordu. Choć z pewnością jest to zdarzenie fikcyjne, istnieje kilka wersów humorystycznej ballady wyśmiewającej Lucy’ego, które zostały powiązane z Szekspirem. „Edmond Malone zapisuje wersję dwóch wersów ballady o Lucy zebranych przez jednego z niewielu wielkich angielskich uczonych klasycznych, Joshuę Barnesa, w Stratfordzie między 1687 a 1690 rokiem. Barnes zatrzymał się na noc w gospodzie i usłyszał starą kobietę śpiewającą tę balladę. Dał jej nową suknię za dwie zwrotki, które były wszystkim, co pamiętała”:

Sir Thomas był tak łakomy

Żeby pożądać tyle jeleni

Gdy rogów dość na jego głowie

Najwyraźniej się ukazały

Czy jego czci nie pozostał jeden jeleń?

Co więc? Miał żonę

Dość się natrudził, by znaleźć mu rogi

Miały mu wystarczyć na całe życie. (Levi, 35)

Nie sposób prześledzić codziennych zajęć Shakespeare’a po opuszczeniu szkoły i przed ponownym pojawieniem się jako zawodowy aktor pod koniec lat 80-tych XV wieku. Sugestie, że mógł pracować jako nauczyciel, prawnik lub rękawicznik z ojcem i bratem Gilbertem, są prawdopodobne. Podobnie jest z argumentem, że Szekspir intensywnie studiował, by stać się mistrzem w swoim literackim rzemiośle, a umiejętności aktorskie doskonalił podróżując i odwiedzając teatry poza Stratfordem. Ale to właśnie z tego okresu, znanego jako „stracone lata”, czerpiemy jedną istotną informację o Szekspirze: poślubił ciężarną sierotę Anne Hathaway.
Aby dowiedzieć się, jak wyglądało codzienne życie Szekspira dorastającego w Stratfordzie, zapoznaj się z fragmentem książki Country Life and Character in Elizabethan Enlgand.

Jak cytować ten artykuł:
Mabillard, Amanda. Shakespeare’s Education and Childhood (Edukacja i dzieciństwo Szekspira). Shakespeare Online. 12 Sept. 2000. .

Bentley, Gerald Eades. Shakespeare: A Biographical Handbook. New Haven: Yale UP, 1968.
Speaight, Robert. Shakespeare: The Man and His Achievement. New York: Stein and Day, 1977.

______________
Więcej zasobów
Królowa Elżbieta: Shakespeare’s Patron
Król Anglii Jakub I: Patron Szekspira
The Earl of Southampton: Patron Szekspira
Going to a Play in Elizabethan London
The Shakespeare Sisterhood -. A Gallery
Worst Diseases in Shakespeare’s London
Preface to The First Folio
Shakespeare’s Pathos -. Ogólne wprowadzenie
Szekspirowski portret dzieciństwa
Szekspirowski portret starości
Szekspirowska Attention to Details
Shakespeare’s Portrayals of Sleep
Publishing in Elizabethan England
Co pił Szekspir?
Ben Jonson i upadek dramatu
Wydawnictwa w Anglii elżbietańskiej
Alchemia i astrologia w czasach Szekspira Day
Entertainment in Elizabethan England
London’s First Public Playhouse
Shakespeare Hits the Big Time