Wojowniczy bóg Thor jest dobrze znany z literatury staronordyjskiej. Stał się on popularną ikoną kultury, ale jego żona wydaje się być w dużej mierze zapomniana w dzisiejszych czasach. Jednak Sif była kiedyś uznawana za ważną nordycką boginię i potężną „szyję, która rządziła głową”.
Bogini pszenicy, płodności i rodziny
Sif jest znana jako nordyckie bóstwo, którego potężna pozycja była podyktowana jej małżeństwem. Pojawia się ona w Eddzie Poetyckiej i Eddzie Prozatorskiej, które są najbardziej znanymi XIII-wiecznymi tradycyjnymi źródłami mitologii norweskiej.
W tekstach tych Sif pojawia się jako piękna kobieta o długich złotych włosach. Została opisana jako matka bogini Thrúd (co oznacza ”Potęga”, bogini burzy) i boga Ullr (co oznacza ”Wspaniały”, bóg zimy). Naukowcy sugerują, że reprezentowała ona pola pszenicy, które miały złoty kolor podobny do jej włosów.
Od początku Sif była kojarzona z płodnością i opieką nad rodziną, a także była związana z drzewem jarzębiny. Jej imię oznacza ”związek z małżeństwem”. Może być również reprezentowana w staroangielskim poemacie Beowulf. Liczba wzmianek o bogini sugeruje, że była ona bardzo ważna dla Nordyjczyków przynajmniej do wczesnego średniowiecza.
Sif (1909) autorstwa Johna Charlesa Dollmana. ( Public Domain )
Legenda o Sif
Opowieść w obu Eddach o Sif jest podobna. Pojawia się ona w poemacie Hárbarðsljóð z Eddy Poetyckiej, gdzie spotyka Thora. Oboje się zaręczają, ale Harbaror odmawia promu Thorowi do zatoki. Akcja poematu zawiera wiele obelg ze strony Thora. Harbaror karze go, mówiąc mu, że Sif ma kochanka. Thor wpada w gniew, ale mówi swojemu wrogowi, że to kłamstwo.
Obraz z The Elder or Poetic Edda. ( Public Domain )
W innej części Sif pojawia się w scenie z Lokim, innym norweskim bogiem. Jest to scena związana z kryształowym pucharem miodu pitnego, ale także stanowi przykład osobowości Lokiego, gdyż bóg kłamie, przysięgając, że Sif miała z nim romans.
Sif śpi, podczas gdy Loki czai się z tyłu na ilustracji (1894) autorstwa A. Chase. ( Public Domain )
W Prozie Eddy, Sif pojawia się w części Prologu i w 31 rozdziale Gylfaginning, ale także w kilku innych miejscach. Analiza tych tekstów przypomina czytanie po ciemku starego alfabetu, ale niektórzy badacze wysnuli na ich podstawie ciekawe wnioski na jej temat. Według Ellisa Davidsona istnieją pewne wyjaśnienia dotyczące jej pozycji w panteonie bóstw nordyckich:
”Kult Thora związany był z zamieszkiwaniem i posiadaniem przez mężczyzn, oraz z dobrobytem rodziny i społeczności. Obejmował on również płodność pól, a Thor, choć w mitach przedstawiany był przede wszystkim jako bóg burzy, zajmował się również płodnością i zachowaniem pór roku. W naszych czasach małe kamienne siekierki z odległej przeszłości były używane jako symbole płodności i umieszczane przez rolnika w otworach wykonanych przez siewnik, aby przyjąć pierwsze nasiona wiosny. Małżeństwo Thora z Sif o złotych włosach, o którym niewiele słyszymy w mitach, wydaje się być wspomnieniem starożytnego symbolu boskiego małżeństwa między bogiem nieba a boginią ziemi, kiedy to Thor przychodzi na ziemię w burzy, a burza przynosi deszcz, który czyni pola żyznymi. W ten sposób Thor, podobnie jak Odyn, może być postrzegany jako kontynuator kultu boga nieba, który znany był w epoce brązu.”
- Loki – Trickster odkupiony?
- Legendarne loki: Czy włosy mogą działać jak szósty zmysł, chroniąc nas przed niebezpieczeństwem?
Sif z szwedzkiego tłumaczenia Eddy. ( Public Domain )
Thor był jej drugim mężem; pierwszym był olbrzym Orvandil. Sif wydaje się być boginią podobną do Freyi, Fjorgyn, Jord i Gefjun. Jest prawdopodobne, że legendy o tych bóstwach były wzajemnie inspirowane. Była też kimś w rodzaju norweskiej Demeter, która związana była z wegetacją na powierzchni ziemi, a także płodnością.
Co więcej, Sif jest przedstawiana jako prorokini, która wiedziała i potrafiła widzieć więcej niż ci, którzy ją otaczali. Uważano ją za boginię, która pomagała innym znaleźć rozwiązania i spokój w trudnych czasach. Kiedyś tradycją było pieczenie chlebów z wieloma ziarnami, aby uczcić tę boginię i prosić o jej pomoc.
Bogini na wszystkie czasy
Inne tematy związane z Sif to: pokrewieństwo, sztuka, lato, pasja i słońce. W ikonografii jej symbolami są złoto, piękna kobieta o złotych, kaskadowych włosach i słońce. Była boginią Ziemi, której długie złote włosy opisywano jako świecące jaśniej niż słońce.
Sif była również w stanie zdominować niebo swoim światłem. Co więcej, latem podobno lubiła kochać się z Thorem pod gołym niebem na polach. Czasami ludzie mówili, że jeśli słyszeli kochającą się parę w takim miejscu, to mogła to być Sif z Thorem, więc nie przeszkadzali im.
- Slithering Through the Stories of Ancient Snake Deities: Serpent Gods of Ancient Mythology
- Decoding the Ancient Symbols of the Norsemen
Nordyccy mieszkańcy Islandii zawsze witają pierwszy dzień lata z wielką radością i wdzięcznością. Wydaje się, że Sif (jako bogini ziemi) odgrywała ważną rolę w tych obchodach.
W XIX wieku, badacz Jacob Green napisał o Sif w swoich pracach, przywracając ją do skandynawskiego folkloru. Jej popularność wzrosła wraz z odrodzeniem się dawnego folkloru i wzrostem znaczenia starych tradycji i wierzeń. Odkąd świątynia Thora zaczęła stawać się nową rzeczywistością w Islandii, jego żona również staje się jednym z najpopularniejszych bóstw religii nordyckiej.
Sif stała się główną bohaterką komiksów Marvela, a także filmu Thor produkcji Marvel Studios. Jej imię zostało również wykorzystane do nazwania wulkanu na planecie Wenus – Sif Mons.
Artwork for the cover of Thor: Son of Asgard 3 (Jun, 2004). Art by Adi Granov. ( Fair Use )