Kiedy ludzie myślą o rekinach, zazwyczaj wyobrażają sobie zwierzę takie jak na tym zdjęciu. Wysoka płetwa grzbietowa, ciało w kształcie torpedy i olbrzymie zęby żarłacza białego są znane większości ludzi. Ale tak naprawdę istnieje ponad 400 różnych gatunków rekinów żyjących obecnie i różnią się one znacznie pod względem wielkości i wyglądu. W rzeczywistości, około 50 procent gatunków rekinów ma mniej niż metr długości. Co więc sprawia, że rekin jest rekinem?
Rekiny, wraz z płaszczkami i chimerami, różnią się od innych ryb przede wszystkim składem ciała. Większość innych ryb ma szkielet zbudowany z kości, tak jak ssaki, gady, płazy i ptaki. Rekiny i płaszczki, z drugiej strony, mają szkielety wykonane w całości z chrząstki, tego samego elastycznego materiału, z którego zbudowane są nos i uszy. Chrząstka jest mocna jak kość, ale ma znacznie mniejszą gęstość. Dzięki temu materiałowi rekiny są stosunkowo lekkie, więc nie toną w oceanie i nie potrzebują pęcherza powietrznego jak inne ryby.
Reklama
Rekiny mają również bardzo unikalną strukturę skóry. Nie mają dużych, widocznych łusek występujących u ryb kostnych. Zamiast tego są pokryte mniejszymi, przypominającymi zęby łuskami zwanymi zębodołami. Te twarde, ochronne wypustki są ustawione w taki sposób, że rozprowadzają wodę po ciele rekina, minimalizując opór spowodowany tarciem.
Podobnie jak ryby kostnoszkieletowe, rekiny oddychają, pobierając rozpuszczony tlen z wody. Woda dostaje się do jamy gębowej, przechodzi przez skrzela i jest wydalana przez szczeliny skrzelowe za głową. U ryb kostnoszkieletowych szczeliny te są zakryte, ale u większości rekinów można je wyraźnie zobaczyć. Gdy woda przepływa przez otwór skrzelowy, mija maleńkie włókna skrzelowe. Włókna te pokryte są mikroskopijnymi kapilarami naczyń krwionośnych, w których zawartość tlenu jest niższa niż w otaczającej je wodzie. Ta nierównowaga powoduje, że tlen w wodzie dyfunduje do krwiobiegu rekina, gdzie jest rozprowadzany po całym ciele.
Niektóre rekiny mają pompę skrzelową, zestaw mięśni, które zasysają wodę i przepychają ją przez skrzela. Działa to podobnie jak nasze płuca – rekin może stale pobierać tlen, gdy znajduje się w nieruchomej pozycji. Większość rekinów pobiera również tlen za pomocą wentylacji taranowej, przepuszczając wodę przez skrzela poprzez ruch do przodu. Niektóre bardzo aktywne rekiny polegają na wentylacji taranowej prawie całkowicie, co oznacza, że pozostają w ruchu przez większość czasu!
Rekiny różnią się również od większości ryb kostnych sposobem poruszania się. W następnym rozdziale dowiemy się, w jaki sposób rekiny pływają tak szybko i z gracją przez ocean.