Czy wiesz, że jest to poważny stan medyczny? Narkolepsja dotyka około 1 na 3 000 Amerykanów. A życie z tą chorobą jest bardzo wymagające.
Mogłeś słyszeć o narkolepsji wcześniej lub przypomnieć sobie postać filmową, która histerycznie zasypia podczas chodzenia. Nasz ulubiony tata telewizyjny, Homer Simpson, został zdiagnozowany z narkolepsją w premierowym odcinku 27. sezonu Simpsonów po tym, jak przespał pożar w miejscu pracy, który poważnie go poparzył. Homer użył jego notatki lekarza, aby wydostać się z wykonywania obowiązków domowych, jazdy Marge do złożenia wniosku o separację prawną. Odcinek jest zabawny, ale również podkreśla niektóre z rzeczywistych konsekwencji tego zaburzenia snu.
Sprawdzimy przyczyny, diagnozę i leczenie tego zaburzenia snu.
Narkolepsja jest zaburzeniem snu dotykającym około 1 na 3 000 Amerykanów; jednak wraz z rosnącą edukacją na temat choroby, oczekuje się, że częstość występowania wzrośnie. Jest to zaburzenie neurologiczne spowodowane niezdolnością mózgu do regulowania cyklu sen-budzenie.
Nasz czas snu jest podzielony na dwa główne rodzaje snu:
NREM (non-rapid-eye-movement)
Istnieją 3 stadia snu NREM, które stanowią 75% naszego czasu snu. W miarę przechodzenia przez te etapy, funkcje naszego mózgu ulegają zmniejszeniu.
Etap 1: Lekka, przejściowa faza pomiędzy snem a czuwaniem.
Etap 2: Kiedy zaczynasz zapadać w głębszy sen.
Etap 3: Najgłębszy etap snu. Nazywa się go snem wolnofalowym, ponieważ aktywność twojego mózgu porusza się w górę i w dół w zsynchronizowanych falach. Trudno jest obudzić kogoś z tego typu snu.
REM (rapid-eye-movement)
Mózg jest bardziej aktywny podczas snu REM niż NREM; może nawet rywalizować z aktywnością mózgu na jawie. Podczas tego etapu snu pojawiają się marzenia senne, tętno wzrasta, mięśnie stają się sparaliżowane, a oczy drgają w różnych kierunkach (stąd nazwa).
Dla osób z narkolepsją sen zaczyna się prawie natychmiast od snu REM, a fragmenty REM pojawiają się mimowolnie w ciągu godzin czuwania. Ze względu na nagłe przejście do snu REM, pacjenci z narkolepsją mogą doświadczać paraliżu i halucynacji podczas czuwania (przeczytaj więcej o tym w sekcji objawy poniżej).
Pomimo postrzegania, że ludzie z narkolepsją są wiecznie senni, zazwyczaj nie śpią więcej niż przeciętna osoba. Narkolepsja jest uważana za zaburzenie kontroli „granicy stanu”. Pacjenci z narkolepsją śpią w normalnych ilościach, ale nie mogą kontrolować czasu snu.
Są dwa typy narkolepsji:
Typ 1: Narkolepsja z katapleksją (katapleksję wyjaśnimy poniżej).
Typ 2: Narkolepsja bez katapleksji.
Jakie są objawy narkolepsji?
- Nadmierna senność w ciągu dnia: Najczęstszym objawem narkolepsji jest EDS, Nadmierna Senność Dzienna, która jest ściśle związana ze zmęczeniem. EDS jest uczuciem uporczywej senności, nawet po przespanej nocy, która skutkuje upośledzeniem koncentracji i brakiem energii. Może to być przerywane okresami „mikrosnu”, w których osoby mogą dryfować przez krótki czas, nie zdając sobie z tego sprawy, a może nawet nie przerywając bieżącego zadania, takiego jak prowadzenie samochodu lub pisanie na klawiaturze lub innych nieodpowiednich czasach (patrz Franciszek nieodpowiednio śpiący w swoim miejscu pracy na zdjęciu powyżej).
- Katapleksja: nagła utrata napięcia mięśniowego, zwykle wywołana przez bodźce emocjonalne, takie jak śmiech, zaskoczenie lub złość. Może obejmować wszystkie mięśnie i skutkować zapaścią. Może dotyczyć tylko niektórych grup mięśni i powodować niewyraźną mowę, uginanie się kolan lub osłabienie ramion. Świadomość jest zachowana przez cały epizod, ale pacjent zazwyczaj nie jest w stanie mówić.
- Halucynacje hipnagogiczne: podczas przejścia z czuwania do snu, pacjent ma dziwaczne, często przerażające doświadczenia podobne do snów, które obejmują jego lub jej rzeczywiste środowisko.
- Paraliż senny: tymczasowa niezdolność do poruszania się podczas przejścia z fazy snu do czuwania. Paraliż senny może trwać od kilku sekund do kilku minut i mogą mu towarzyszyć halucynacje hipnagogiczne.
- Fragmentaryczny sen nocny: wielokrotne budzenie się w ciągu nocy.
Kto choruje na narkolepsję?
Około 0,02% osób rasy afroamerykańskiej, kaukaskiej i japońskiej ma narkolepsję. Zwykle jest ona wykrywana w drugiej i trzeciej dekadzie życia (10-20 lat) i dotyka w równym stopniu mężczyzn i kobiety. Może istnieć kombinacja czynników genetycznych lub środowiskowych, które powodują chorobę.
Jak diagnozuje się narkolepsję?
Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń snu, pacjenci cierpiący na narkolepsję mogą cierpieć z powodu choroby przez lata, zanim zostaną właściwie zdiagnozowani.
- Historia i zapisy snu: Lekarz poprosi pacjenta o szczegółową historię snu. Część wywiadu obejmuje wypełnienie Skali Senności Epworth, w której wykorzystuje się serię krótkich pytań w celu zmierzenia stopnia senności. Możesz zostać poproszony o prowadzenie szczegółowego dziennika swojego wzorca snu przez jeden do dwóch tygodni, aby lekarz mógł porównać, jak twój wzorzec snu i czujność są powiązane.
- Badanie snu: Najczęstszym badaniem w kierunku narkolepsji jest polisomnogram nocny (PSG, kliknij tutaj, aby uzyskać więcej informacji na temat tego badania), po którym następuje test latencji snu wielokrotnego (MSLT).WAŻNE: Ponieważ objawy pacjenta, takie jak nadmierna senność w ciągu dnia, mogą być spowodowane innym zaburzeniem snu, takim jak bezdech senny, bardzo ważne jest, aby pacjent miał badanie snu nocnego na noc przed badaniem dziennym. Badanie nocne pozwoli ocenić jakość snu nocnego i może wykluczyć inne zaburzenia snu. Jeśli podczas badania nocnego pojawią się dowody na inne zaburzenia snu, dzienne badanie MSLT może zostać odwołane. Oba testy mogą być powtórzone w późniejszym terminie, gdy inne zaburzenie snu jest leczone lub wykluczone jako przyczyna EDS.
- Badanie krwi: Mniej powszechny test patrzy na marker genetyczny zwany antygenem Narkolepsji, który znajduje się u 90% do 95% afroamerykańskich, kaukaskich i japońskich pacjentów z narkolepsją, którzy również mają katapleksję (narkolepsja typu 1), ale tylko u 45% do 50% pacjentów z narkolepsją bez katapleksji (narkolepsja typu 2). Ponieważ około 25% normalnych ludzi ma ten gen, brak tego genu jest uważany za dobry dowód, że pacjent z katapleksją NIE ma narkolepsji; jednak jego brak nie wyklucza narkolepsji bez katapleksji (narkolepsji typu 2).
Jak leczy się narkolepsję?
Podobnie jak bezdech senny, narkolepsję można leczyć, ale nie wyleczyć.
Leki na narkolepsję obejmują:
- Stymulanty: Leki, które stymulują centralny układ nerwowy, aby utrzymać cię w stanie czuwania w ciągu dnia, abyś mógł spać w nocy.
- SSRI lub SNRI: Leki te tłumią sen REM i zmniejszają objawy katapleksji, halucynacji hipnagogicznych i paraliżu sennego.
- Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne: Te starsze leki przeciwdepresyjne są skuteczne w przypadku katapleksji.
- Oksybate sodu (Xyrem): Ten lek jest bardzo skuteczny w przypadku katapleksji i poprawia sen w nocy i może kontrolować senność w ciągu dnia. Ma krótki okres półtrwania i musi być przyjmowany w dwóch dawkach – jednej na dobranoc i jednej cztery godziny później. Jest to lek o wysokim stopniu kontroli.
Zmiany stylu życia mogą również złagodzić objawy. Lekarz może zalecić przestrzeganie ścisłego harmonogramu snu, który może obejmować zaplanowane drzemki w ciągu dnia, poszukiwanie porady oraz unikanie kofeiny, alkoholu i dużych posiłków.
Więcej informacji na temat leków stosowanych w leczeniu narkolepsji można znaleźć na stronie internetowej Mayo Clinic tutaj.
Czy lekarz skierował Pana/Panią na badanie w celu wykluczenia narkolepsji? Czy cierpisz na nadmierną senność w ciągu dnia i potrzebujesz badania snu?
Zapytaj o badanie snu
Źródła:
http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/82026
https://sleepfoundation.org/sleep-disorders-problems/narcolepsy-and-sleep
http://www.sleepreviewmag.com/2014/04/narcolepsys-new-names/
http://theweek.com/articles/576595/simpsons-shows-why-narcolepsy-no-laughing-matter
Inne posty, które mogą Cię zainteresować:
- Drowsy Driving vs. Drunk Driving: Fatalny błąd, który popełnia większość ludzi
- Wpływ braku snu na wydajność pracy
- Który lekarz powinien porozmawiać o moich problemach ze snem
- Koszt zmęczenia