Kościół Maronicki

Kościół Maronicki, jeden z największych kościołów obrządku wschodniego, wybitny zwłaszcza we współczesnym Libanie. Kościół jest w kanonicznej komunii z Kościołem rzymskokatolickim i jest jedynym kościołem obrządku wschodniego, który nie ma odpowiednika poza tą unią. Maronici wywodzą się od św. Marona, lub Maro (arabski: Mārūn), syryjskiego pustelnika z końca IV i początku V wieku, oraz św. Jana Marona, lub Joannesa Maro (arabski: Yūḥannā Mārūn), patriarchy Antiochii w latach 685-707, pod którego przywództwem w 684 r. rozgromione zostały najeźdźcze wojska bizantyjskie Justyniana II, dzięki czemu Maronici stali się w pełni niezależnym narodem.

Niektórzy historycy sugerują, że Maronici byli kiedyś monoteletami, wyznawcami heterodoksyjnej doktryny, która potwierdzała, że w Chrystusie istniała boska, ale nie ludzka wola. Maronici twierdzą jednak, że zawsze byli ortodoksyjnymi chrześcijanami w jedności z rzymską wiarą, zauważając brak dowodów na to, że kościół maronicki kiedykolwiek potwierdził tę naukę. Niezależnie od tego, historia Maronitów pozostaje niejasna aż do okresu wypraw krzyżowych, a odizolowana społeczność nie miała kontaktu z Rzymem przed przybyciem krzyżowców. Według średniowiecznego biskupa Wilhelma z Tyru, maronicki patriarcha dążył w 1182 r. do unii z łacińskim patriarchą Antiochii. Ostateczna konsolidacja tej unii nastąpiła jednak dopiero w XVI wieku, głównie dzięki pracy jezuity Jana Eliano. W 1584 r. papież Grzegorz XIII założył w Rzymie Kolegium Maronickie, które pod zarządem jezuitów rozkwitało aż do XX w., stając się centrum szkoleniowym dla uczonych i przywódców.

Wytrwali w walce górale, Maronici dzielnie zachowywali swoją wolność i tradycje ludowe. Kalifat muzułmański (632-1258) nie mógł ich wchłonąć, a dwaj kalifowie z dynastii Umajjadów (661-750) płacili im trybut. Pod panowaniem Turków osmańskich, Maronici zachowali swoją religię i zwyczaje pod ochroną Francji, głównie z powodu ich geograficznej izolacji. Jednak w XIX wieku rząd osmański podburzył górski lud sąsiadujący z Libanem, Druzów, przeciwko Maronitom. Polityka ta zakończyła się wielką masakrą Maronitów w 1860 roku. W wyniku tego incydentu Maronici uzyskali formalną autonomię w ramach Imperium Osmańskiego pod nierodzimym chrześcijańskim władcą. W 1920 roku, po rozpadzie Imperium Osmańskiego, Maronici z Libanu stali się samowładni pod ochroną Francji. Od momentu powstania w pełni niepodległego Libanu w 1943 r. stanowią oni jedną z głównych grup religijnych w kraju. Rząd jest kierowany przez koalicję partii chrześcijańskich, muzułmańskich i druzyjskich, ale prezydentem jest zawsze maronita (patrz Libański Pakt Narodowy).

Bezpośrednią duchową głową kościoła maronickiego po papieżu jest „patriarcha Antiochii i całego Wschodu”, rezydujący w Bikirkī, niedaleko Bejrutu. Kościół zachowuje starożytną liturgię zachodniosyryjską, często sprawowaną w języku syriackim, mimo że językiem wernakularnym współczesnych maronitów jest arabski. Kontakt z Rzymem był bliski i serdeczny, ale dopiero po Soborze Watykańskim II Maronici zostali uwolnieni od papieskich wysiłków latynizacji ich obrządku. Francuscy jezuici prowadzą Uniwersytet św. Józefa w Bejrucie.

Maronici występują również w południowej Europie oraz Ameryce Północnej i Południowej, emigrując pod presją niestabilności gospodarczej i okresów przemocy od końca XIX wieku. Emigranci zachowują własną liturgię i mają własnych duchownych, z których niektórzy są żonaci.