Definicja kontynentu
„Kontynent” wywodzi się od łacińskiego terra continēns [terra = „ziemia”, continēns = imiesłów teraźniejszy czasownika contineō = con („razem”) + teneō („trzymam”). Znaczenie jest więc „ziemia trzymana razem” lub „połączona ziemia”.
Pierwotnie termin „kontynent” stosowano do każdego obszaru lądu, o dowolnej wielkości, nie oddzielonego wodą, w tym wysp.
Równolegle, od czasów starożytnych greckich żeglarzy i filozofów, świat był podzielony na „części”. Początkowo były to Europa i Azja, później dołączyła Afryka, a w 1507 roku obie Ameryki. Dopiero pod koniec XIX wieku takie części ziemi zaczęto jednoznacznie określać mianem kontynentów.
Dzisiaj kontynenty są rozumiane jako duże, ciągłe, odrębne masy lądu, idealnie (ale niekoniecznie) oddzielone od siebie pasmami wody. Nie zdefiniowano minimalnej wymaganej wielkości, aby zakwalifikować je jako „duże” (lub „bardzo duże”), ani wymaganego stopnia fizycznej separacji. Kontynenty są więc definiowane raczej na podstawie konwencji niż ścisłych kryteriów. Użyte kryteria mogą być geograficzne, historyczne, kulturowe, antropologiczne, polityczne, a nawet filozoficzne.
Ile jest kontynentów?
To zależy. Luźna definicja kontynentu skutkuje wieloma sposobami podziału świata na kontynenty, z modelami wahającymi się od 4 do 7 kontynentów.
7 Kontynentów
Jest to najczęściej przyjęty model, który klasyfikuje następujące siedem kontynentów:
- Afryka
- Europa
- Azja
- Ameryka Północna
- Ameryka Południowa
- Australia (lub Oceania)
- Antarktyda
Dowiedz się więcej o 7 kontynentach.
6 Kontynentów
Istnieją dwie odmiany modelu sześciu kontynentów:
- pierwszy model sześciu kontynentów (używany głównie we Francji, Włoszech, Portugalii, Hiszpanii, Rumunii, Grecji i Ameryce Łacińskiej) grupuje razem Amerykę Północną + Amerykę Południową w jeden kontynent „Ameryka” (lub „Ameryka”).
- drugi model sześciokontynentowy (używany głównie w Rosji, Europie Wschodniej i Japonii) łączy razem Europę + Azję w pojedynczy kontynent „Eurazja”
5 Kontynentów
Ten model przyjmuje kryteria obu modeli sześciokontynentowych, co skutkuje następującymi 5 kontynentami: Afryka, Eurazja, Ameryka, Oceania (lub Australia) i Antarktyda.
Alternatywnym modelem pięciokontynentalnym jest model przyjęty m.in. przez Kartę Olimpijską, która wyklucza Antarktydę jako niezamieszkaną i wymienia następujące pięć: Afryka, Europa, Azja, Ameryka i Oceania (lub Australia).
4 Kontynenty
Prawdopodobnie byłby to poprawny podział, gdybyśmy przyjęli ścisłą definicję kontynentów, najlepiej zdefiniowanych jako duże obszary lądowe oddzielone wodą. Ponadto za „oddzielone” powinniśmy uznać tylko to, co jest oddzielone w sposób naturalny, wykluczając tym samym oddzielenia wynikające ze sztucznie utworzonego Kanału Panamskiego (oddzielającego Amerykę Północną od Południowej) i Kanału Sueskiego (oddzielającego Afrykę od Eurazji).
Według tego modelu cztery kontynenty świata to: Afro-Eurazja (lub Eurafrazja), Ameryka, oraz Australia (nie Oceania, która łączy Australię z mniejszymi państwami na Oceanie Spokojnym, które są oddzielone wodą) i Antarktyda.
Alternatywny model czterokontynentowy, wprowadzony na początku XX wieku, obejmował Europę, Azję, Afrykę i Amerykę.
Przeszłe modele kontynentalne
Przed końcem XVIII i XIX wieku czasami uznawano dwa kontynenty: Stary (Europa, Azja i Afryka razem) i Nowy (Ameryka Północna i Południowa).
Regiony zamiast kontynentów
Dział Statystyki Organizacji Narodów Zjednoczonych (do którego stosujemy się podczas raportowania statystyk ludności na tej stronie) grupuje kraje w makroregiony geograficzne (kontynentalne) i podregiony geograficzne, a nie w kontynenty. System ten określany jest mianem Geoschematu Narodów Zjednoczonych.
Klasyfikacja ta wyodrębnia 6 regionów: Azję, Afrykę, Europę (obejmuje Rosję), Amerykę Łacińską i Karaiby (w skład której wchodzą Ameryka Południowa, Ameryka Środkowa i Karaiby), Amerykę Północną oraz Oceanię.
.