By Darren Smith, Weekend Contributor
W tym, co z pewnością może być postrzegane jako jeden z potencjalnie wielkich przełomów w lingwistyce w ostatnich latach, naukowcy w końcu rozszyfrowali starożytny język minojski znany jako „Linear A”, wcześniej nieprzetłumaczony starożytny system pisma używany od 1800 do 1450 r. p.n.e. Nowa technika używająca, ze wszystkich rzeczy, ogromnej kolekcji emaili związanych z handlem dostarczyła szablonu dla odkrycia.
Częściowo z powodu tego braku tłumaczenia, kultura minojska pozostawała ukryta i owiana tajemnicą. Ale lingwiści znaleźli znacznie więcej niż się spodziewali, gdy jednocześnie odkryli przyczynę porzucenia przez Minojczyków języka linearnego A i zastąpienia go językiem linearnym B, językiem Grecji mykeńskiej.
Dla celów zwięzłości, streszczenie Linear A z artykułu w Wikipedii jest następujące:
Linear A – Wikipedia
Linear A został odkopany głównie na Krecie, ale także w innych miejscach w Grecji, jak również w Turcji i Izraelu. Istniejący korpus, składający się z około 1,427 okazów o łącznej liczbie 7,362 do 7,396 znaków, po przeskalowaniu do standardowej czcionki zmieściłby się z łatwością na dwóch kartkach papieru. Linear A został zapisany na różnych nośnikach, takich jak kamienne tablice ofiarne, złote i srebrne spinki do włosów oraz ceramika. Najwcześniejsze inskrypcje linearne A pochodzą z Fajstos, z warstwy datowanej na koniec okresu Średniego Minojskiego II, czyli nie później niż ok. 1700 r. p.n.e. Teksty linearne A zostały znalezione na całej wyspie Krecie, a także na niektórych wyspach Morza Egejskiego (Kythera, Kea, Thera, Melos), w Grecji kontynentalnej (Ayos Stephanos), na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej (Miletos, Troja) oraz w Lewancie (Tel Haror).
Podczas gdy najlepsze umysły do dziś nie były w stanie dojść do dyfinitywnej metody tłumaczenia, lingwiści z J.J.E. Institute of Advanced Greek Studies wykorzystali starożytną kamienną tabliczkę z epigrafią, którą uważa się za pochodzącą z linii A i używając jej jako szablonu, przeanalizowali miliony wiadomości e-mail w nadziei, że oprogramowanie do rozpoznawania wzorców może zwrócić dopasowania w zakresie podobieństw gramatycznych lub innych niuansów.
Wydawało się, że nowoczesna technologia i dzisiejszy Internet okazały się lepsze dla językoznawców: odkryli oni, że bardzo wszechobecna forma poczty elektronicznej okazała się być kamieniem z Rosetty dla języka linearnego A, tak jak była nim dla tego ostatniego w starożytnym Egipcie i języku demotycznym. Dzięki temu, tłumaczenie prawie całego pisma i ligatur wcześniej nieznanych stało się możliwe.
Teraz, aby świat mógł zobaczyć, pierwsza tabliczka, która została przetłumaczona z Linear A, pochodząca z szablonów e-maili zebranych od 1995 roku, brzmi następująco:
Mr. Anakopi, Official Scribe, City of Buhan, Nubia
My Dear Sir,
My sincere hope is that the Gods find you well and that prosperity has brought you kind rewards.
Nazywam się Anakopi i jestem oficjalnym skrybą nubijskiego księcia Manahotepa oraz zaufanym wasalem wielkiego bogactwa Jedenastej Dynastii, znajdującego się w Buhan. Jesteśmy wielkim imperium, ale od czasu wielkiego głodu i burzy szarańczy, które spowodowały wiele niepokojów społecznych, nasze królestwo dotknęła straszliwa plama. Zostałem zmuszony przez konieczność poszukiwania miejsca na złoto i srebro z naszego skarbca, aby uchronić naszego księcia przed grabieżą przez takie niemyte masy szukające korzyści. W całej Nubii, a w szczególności w Kuszu, nie mogę znaleźć ani jednego uczciwego człowieka, któremu mógłbym powierzyć takie bogactwo, który mógłby działać jako pośrednik do czasu, aż powrócą plony i Ra da nam swoje błogosławieństwo.
Poszukuję zatem godnej zaufania osoby, która mogłaby działać jako odbiorca wielu bogactw Nubii, przez krótki czas, za co uprzejmie zaoferuję procent za twoje usługi. Proponuję wysłać zaufaną karawaną sumę stu dwudziestu czterech tysięcy funtów złota, dwadzieścia pięćset srebrnych sztabek, cztery łokciowe skrzynie rubinów i czternaście jasnookich dziewic, które zostaną ci powierzone na przechowanie do czasu przywrócenia stabilności w naszym królestwie.
Proszę tylko, by ta oferta była utrzymywana w najściślejszej tajemnicy, gdyż plotki o takim transferze mogą sprawić, że Bogowie uznają mojego nubijskiego Księcia za słabego i może on zostać obalony. Jeśli zgodzisz się zatrzymać nasze bogactwa, jestem gotów użyć moich wpływów u Księcia, by przekazać ci 35% złota, srebrnych sztabek i rubinów jako zapłatę. Przypuszczam, że nie będzie się przejmował repatriacją dziewic.
Ale muszę wiedzieć, że moja ocena ciebie jako uczciwego obywatela Krety jest trafna i muszę sfinansować karawanę, która dostarczy ci to bogactwo, abyś mógł je przechować w naszym imieniu. Podróż jest długa i zdradliwa, więc musimy zapewnić bezpieczną dostawę. Aby pomóc odroczyć koszty karawany, jeśli mógłbyś wysłać mojemu agentowi przez Cypr tyle owiec, bydła, złotego pyłu, amfor wina i sztyletów z brązu, ile zdołasz zebrać, Imperium Nubijskie będzie twoim dłużnikiem na zawsze.
Mojego agenta można znaleźć na ostatnim molo w Zakros. Proszę zabrać ze sobą Złoty Pył, wino i bydło. Ponownie, proszę zachować to w ścisłej tajemnicy. Czasu jest mało. Ufamy Ra. Anakopi ~+~
Leksykon ten okazał się głęboki i bezpośrednio zaowocował dalszym tłumaczeniem innych tablic i kamieni, zwłaszcza tych, które uważane były za rządowe lub w inny sposób oficjalne memoranda.
Ale to, co stało się oczywiste przy kolejnych tłumaczeniach epigrafii, to fakt, że ta wiadomość o kamieniu z Rosetty dla nas była błogosławieństwem, ale dla Minojczyków piszących pismem linearnym była zwiastunem katastrofy dla ich języka.
Jeden z epigrafów wspomina, że miasta portowe wzdłuż wschodniego wybrzeża Krety zaczęły być świadkami exodusu żywego inwentarza i kosztowności z obszarów wiejskich, co doprowadziło do wyczerpania zapasów żywności. Inny opisywał wielką kłótnię, która powstała między miastami-państwami i ich obywatelami, którzy domagali się wojny przeciwko Egiptowi z powodu rzekomej blokady przez Egipt nubijskich karawan podróżujących wzdłuż Nilu i nieokreślonych „interesów biznesowych” pasterzy owiec i brązowników na Krecie, które zostały udaremnione.
Dalsze badania ujawniły, że lokalni urzędnicy w Knossos odkryli, co doprowadziło do wstrząsów w populacji, było wirusową naturą tego, co zostało nazwane „oszustwem nubijskiego księcia”. Dziesiątki tysięcy obywateli, żołnierzy, a także niektórzy lokalni urzędnicy dali się złapać na obietnicę wielkiego bogactwa i stracili całe swoje stada, wino i zapasy złota. I żadna ilość edukacji ani oratorstwa nie przekonała ich o własnej naiwności.
Tak zwani „Agenci”, o których była mowa wcześniej, zostali zebrani i zabrani do centrów różnych miast minojskich, aby wydać na nich wyrok. Obywatele zostali zmuszeni do przyniesienia swoich tabliczek „Nubijskiego Księcia”, które zostały pogniecione w Ostraka, a skrybowie zmuszeni do napisania imienia każdego „Agenta” na każdym Ostrakonie i w ten sposób zostali oni trwale wykluczeni z minojskiego społeczeństwa. Ale szkoda została wyrządzona.
Mimo początkowego sukcesu w obaleniu oszustwa Nubijskiego Księcia, kradzież trwała przez kilka lat. Wyglądało na to, że nie brakowało pasterzy i winiarzy, którzy dali się nabrać na obietnicę łatwego bogactwa. Wydawało się, że społeczeństwo minojskie skazane jest na niedobory żywności i fałszywe zyski
Ostatni wysiłek został podjęty w celu zapobieżenia oszustwu, które miało się powtórzyć. Mądrzy urzędnicy i wolnomularze wzięli zalecenie wyroczni, aby pozbyć się oszustwa. Postanowili oni zniszczyć swój własny język w nadziei, że bez języka, lub przynajmniej odniesienia do niego, wymarcie ich leksykonu (znanego nam jako Linear A) będzie oznaczało zagładę dla tego przekrętu nubijskiego księcia. Wszystkie inskrypcje zostały zniszczone, a język zastąpiony. „Wydaje się to oczywiste…” ogłosił prominentny urzędnik państwa-miasta, „…że z powodzeniem pozbyliśmy się siebie i świata z fałszywego fałszu i oszustwa. Już nigdy więcej nie będzie nas prześladować!”
I tak oto zamknięto księgę języka Linear-A, języka, który przez dwadzieścia pięćset lat pozostawał nieprzetłumaczony. Na szczęście archeolodzy w Nigerii odnaleźli tabliczkę nubijskiego księcia, która okazała się być „kamieniem z Rosetty”. Ale krążyły pogłoski, że została ona przetłumaczona w 1995 roku przez adwokata z Abudży, który mógł mieć mniej niż honorowe intencje.