Marilyn Monroe

Kim była Marilyn Monroe?

Aktorka Marilyn Monroe przezwyciężyła trudne dzieciństwo, aby stać się jednym z największych i najbardziej trwałych symboli seksu na świecie. Jej filmy przyniosły ponad 200 milionów dolarów. Znana jest ze swoich związków z Arthurem Millerem, Joe DiMaggio i, prawdopodobnie, z prezydentem Johnem F. Kennedym. Monroe zmarła z powodu przedawkowania narkotyków 5 sierpnia 1962 roku, w wieku zaledwie 36 lat.

Wczesne życie i edukacja

Monroe urodziła się 1 czerwca 1926 roku w Los Angeles, w Kalifornii. Monroe od urodzenia nosiła imię Norma Jeane Mortenson (później ochrzczona jako Norma Jeane Baker). Dorastając, Monroe spędziła dużo czasu w rodzinie zastępczej i w sierocińcu.

W 1937 roku, przyjaciółka rodziny i jej mąż, Grace i Doc Goddard, zaopiekowali się Monroe na kilka lat. Goddardowie otrzymywali od matki Monroe 25 dolarów tygodniowo na jej wychowanie.

Para była głęboko religijna i wyznawała fundamentalistyczne doktryny; wśród innych zakazanych czynności, Monroe nie wolno było chodzić do kina. Ale kiedy praca Doca została przeniesiona na Wschodnie Wybrzeże, para nie mogła sobie pozwolić na zabranie Monroe ze sobą.

W wieku siedmiu lat Monroe wróciła do życia w rodzinach zastępczych, gdzie wielokrotnie doświadczyła napaści seksualnych; później powiedziała, że została zgwałcona w wieku 11 lat. Rzuciła szkołę średnią w wieku 15 lat.

Monroe miała drogę wyjścia poprzez małżeństwo i poślubiła swojego chłopaka, marynarza handlowego Jimmy’ego Dougherty w 1942 roku, w wieku 16 lat.

Monroe nigdy nie znała swojego ojca. Kiedyś myślała, że Clark Gable jest jej ojcem – historia powtarzana na tyle często, że jej wersja zyskała pewną walutę. Nie ma jednak dowodów na to, że Gable kiedykolwiek spotkał lub znał matkę Monroe, Gladys, która rozwinęła problemy psychiatryczne i w końcu została umieszczona w zakładzie psychiatrycznym.

Jako dorosła, Monroe utrzymywałaby, że jednym z jej najwcześniejszych wspomnień było to, że jej matka próbowała udusić ją w łóżeczku poduszką. Monroe miała przyrodnią siostrę, z którą nie była blisko; spotkały się tylko pół tuzina razy.

READ MORE: How Marilyn Monroe’s Childhood Was Disrupted by Her Mother’s Paranoid Schizophrenia

Kariera aktorska

Monroe marzyła, by zostać aktorką jak Jean Harlow i Lana Turner. Kiedy jej mąż został wysłany na Południowy Pacyfik, zaczęła pracować w fabryce amunicji w Van Nuys w Kalifornii. To właśnie tam po raz pierwszy została odkryta przez fotografa.

Do czasu powrotu Dougherty’ego w 1946 roku, Monroe miała udaną karierę jako modelka. W tym samym roku podpisała swój pierwszy kontrakt filmowy. Wraz z kontraktem pojawiła się nowa nazwa i wizerunek; zaczęła nazywać siebie „Marilyn Monroe” i przefarbowała włosy na blond.

Na początku Monroe nie była uważana za gwiazdę aktorstwa. Jej kariera aktorska nabrała rozpędu dopiero kilka lat później. Dzięki swojemu zapierającemu dech w piersiach głosowi i figurze klepsydry, wkrótce stała się jedną z najsłynniejszych aktorek Hollywood. Udowodniła swoje umiejętności, zdobywając różne wyróżnienia i przyciągając do swoich filmów liczną publiczność.

Monroe stała się uwielbianą międzynarodową gwiazdą pomimo chronicznej niepewności co do swoich zdolności aktorskich. Cierpiała na lęk przed występem, który czasami doprowadzał ją do choroby fizycznej i często był przyczyną jej legendarnego spóźniania się na plany filmowe, które było tak ekstremalne, że często doprowadzało do wściekłości jej partnerów i ekipę.

„Byłaby najwspanialsza, gdyby działała jak zegarek” – powiedział o niej kiedyś reżyser Billy Wilder. „Mam ciotkę Minnie, która jest bardzo punktualna, ale kto by zapłacił, żeby zobaczyć ciotkę Minnie?”.

Przez całą swoją karierę, Monroe została podpisana i zwolniona z kilku kontraktów ze studiami filmowymi.

W połowie lat 50-tych Monroe zmęczyła się rolami bąbelkowej, głupiej blondynki i przeniosła się do Nowego Jorku, aby studiować aktorstwo u Lee Strasberga w Actors' Studio.

Na początku lat 60. życie zawodowe i osobiste Monroe wydawało się być w rozsypce po nieudanych związkach. Jej ostatnie dwa filmy, Let’s Make Love (1960) i The Misfits (1961), były rozczarowaniem kasowym.

Movies

Podczas jej kariery, filmy Monroe zarobiły ponad 200 milionów dolarów. Najbardziej znaczące filmy Monroe to:

„Asfaltowa dżungla” (1950)

Monroe w małej roli w dramacie kryminalnym Johna Hustona „Asfaltowa dżungla” (1950) była jej pierwszym filmem, który przyniósł jej dużo uwagi.

’Wszystko o Ewie' (1950)

W 1950 roku Monroe zachwyciła publiczność i krytyków swoją rolą Claudii Caswell we Wszystko o Ewie, z Bette Davis w roli głównej.

„Niagara” (1953)

W 1953 roku Monroe wystąpiła w filmie „Niagara” jako młoda mężatka, która z pomocą kochanka chce zabić swojego męża.

„Dżentelmeni wolą blondynki” (1953)

Powstający symbol seksu został połączony z inną bombową kobietą, Jane Russell, w przebojowej komedii muzycznej „Dżentelmeni wolą blondynki”. W filmie, dwie showgirls podróżują do Paryża i są ścigane przez prywatnego detektywa, wynajętego przez ojca narzeczonego Monroe, wraz z wieloma innymi wielbicielami.

„Jak poślubić milionera” (1954)

Monroe kontynuowała sukces w serii lekkich filmów komediowych, takich jak „Jak poślubić milionera”, z Betty Grable i Lauren Bacall. Trzy kobiety wyruszyły na poszukiwanie milionerów do poślubienia w filmie, ale zamiast tego znajdują prawdziwą miłość.

„Nie ma to jak show-biznes” (1954)

W 1954 roku Monroe wystąpiła u boku Ethel Merman i Donalda O’Connora w kolejnej komedii romantycznej, There’s No Business Like Show Business, o parze, której małżeństwo zaczyna się rozpadać, gdy mąż (O’Connor) poznaje dziewczynę od kapeluszy (Monroe).

„Siedmioletnie swędzenie” (1955)

Monroe ponownie zagrała drugą kobietę w filmie „Siedmioletnie swędzenie” z 1955 roku, o wiernym mężu, który ulega pokusie zdrady, gdy jego rodzina wyjeżdża na lato.

„Przystanek autobusowy” (1956)

Po pobycie w Nowym Jorku w szkole aktorskiej Strasberga, Monroe powróciła na ekran w komedii dramatycznej Przystanek autobusowy (1956). Otrzymała głównie pochwały za swoją rolę piosenkarki z saloonu porwanej przez ranczera, który się w niej zakochał.

„Książę i dziewczyna” (1957)

W 1957 roku Monroe zagrała w filmie „Książę i dziewczyna” z Laurencem Olivierem, który również wyreżyserował i wyprodukował film. Monroe często nie pojawiała się na planie, a jej niekonsekwentne zachowanie na planie stworzyło napięte stosunki z jej partnerami, ekipą i Olivierem.

Film otrzymał mieszane recenzje i był hitem kasowym w Wielkiej Brytanii, ale nie był tak popularny w Stanach Zjednoczonych. Kłopotliwa produkcja była tłem dla filmu z 2011 roku Mój tydzień z Marilyn, z Michelle Williams w roli Monroe.

’Some Like It Hot' (1959)

W 1959 roku Monroe powróciła na znajome terytorium w szalenie popularnej komedii Some Like It Hot, z Jackiem Lemmonem i Tonym Curtisem. Zagrała Sugar Kane Kowalczyk, piosenkarkę, która ma nadzieję poślubić milionera w tym humorystycznym filmie, w którym Lemmon i Curtis udają kobiety. Mężczyźni, uciekający przed mafią po tym, jak byli świadkami masakry w dniu Świętego Walentego, ukrywają się z dziewczęcą orkiestrą, w której gra Monroe.

Praca Monroe przy tym filmie przyniosła jej zaszczyt jako „Najlepszej aktorce w komedii” podczas rozdania Złotych Globów w 1959 roku.

„Odmieńcy” (1961)

Odmieńcy to ostatni ukończony film Monroe. Ten dramat przygodowy, którego akcja rozgrywa się w Nevadzie, połączył Monroe z Hustonem (Asfaltowa dżungla); Monroe wystąpiła naprzeciwko Gable’a i Montgomery’ego Clifta. W filmie Monroe zakochuje się w kowboju granym przez Gable’a, ale walczy z nim o los dzikich mustangów.

„Coś trzeba dać” (1962)

W 1962 roku Monroe została zwolniona z „Coś trzeba dać” – z Deanem Martinem – za opuszczenie tak wielu dni zdjęciowych. Według artykułu w The New York Times, aktorka twierdziła, że nieobecności były spowodowane chorobą. Martin odmówił nakręcenia filmu bez niej, więc studio odłożyło obraz na półkę.

DOWNLOAD BIOGRAPHY’S MARILYN MONROE FACT CARD

Małżonkowie i kochankowie

Monroe miała za życia trzech mężów: Jamesa Dougherty’ego (1942-1946); Joe DiMaggio (1954) i Arthura Millera (1956-1961). Jest również pamiętana za swoje romantyczne związki z Marlonem Brando, Frankiem Sinatrą, Yvesem Montandem i reżyserem Elią Kazanem.

19 czerwca 1942 roku, 16-letnia Monroe poślubiła Dougherty’ego, 20-letniego marynarza handlowego. Dougherty mieszkał obok przyjaciela matki Monroe; zasugerował, że może poślubić Monroe, aby nie została wysłana do sierocińca lub innej rodziny zastępczej. Kiedy się pobrali, Monroe skończyła właśnie 16 lat, a para spotykała się zaledwie od kilku miesięcy. Po tym jak kariera Monroe zaczęła się rozkręcać, we wrześniu 1946 r. starała się o szybki rozwód.

„Nigdy nie znałem Marilyn Monroe i do dziś nie twierdzę, że mam o niej jakiekolwiek pojęcie. Znałem i kochałem Normę Jean”, powiedział później Dougherty.

W 1954 roku, Monroe była żoną wielkiego baseballisty DiMaggio przez dziewięć miesięcy. Po jej śmierci, DiMaggio słynnie kazał dostarczać czerwone róże do jej krypty przez następne 20 lat.

Najdłuższym małżeństwem Monroe był związek z dramaturgiem Millerem. Po raz pierwszy spotkali się w 1950 roku na przyjęciu, a później zaczęli wymieniać listy. Spotkali się ponownie, gdy Monroe przeniosła się do Nowego Jorku w 1955 roku, a romans rozpoczęli, gdy była jeszcze żoną DiMaggio. Pobrali się 29 czerwca 1956 roku.

Od razu, para zaczęła mieć problemy. Monroe doświadczyła dwóch poronień i ciąży pozamacicznej. Po tym jak Miller i Monroe zaczęli pracować razem nad jej ostatnim filmem, The Misfits, rozwiedli się 20 stycznia 1961 roku.

READ MORE: Marilyn Monroe i Arthur Miller Had an Instant Connection, But Quickly Grew Apart Once Married

Marilyn Monroe i JFK

Były też plotki, że Monroe była związana z prezydentem Johnem F. Kennedym i/lub jego bratem Robertem Kennedym w czasie jej śmierci.

Chwilę później prezydent Kennedy pojawił się na scenie, mówiąc: „Mogę teraz przejść na emeryturę z polityki po tym, jak 'Happy Birthday' zostało mi zaśpiewane w tak słodki, zdrowy sposób.”

READ MORE: The Story Behind Marilyn Monroe’s 'Happy Birthday, Mr. President'

Śmierć

Monroe zmarła w swoim domu w Los Angeles 5 sierpnia 1962 roku, w wieku zaledwie 36 lat. Przy jej łóżku znaleziono pustą butelkę po środkach nasennych.

Przez lata pojawiły się spekulacje, że mogła zostać zamordowana, ale oficjalnie uznano, że przyczyną jej śmierci było przedawkowanie narkotyków.

Monroe została pochowana w swojej ulubionej sukni Emilio Pucci, w tak zwanej „szkatułce Cadillaca” – najbardziej ekskluzywnej szkatułce dostępnej na rynku, wykonanej z grubego brązu i wyłożonej jedwabiem w kolorze szampana.

Strasberg wygłosił mowę pochwalną przed małą grupą przyjaciół i rodziny. Hugh Hefner kupił kryptę znajdującą się bezpośrednio obok krypty Monroe.

Monroe nie posiadała domu do ostatniego roku swojego życia i miała zaskakująco mało rzeczy. Jednym z nich było zdjęcie z autografem Alberta Einsteina, na którym widniał napis: „Dla Marilyn, z szacunkiem, miłością i podziękowaniami.”

READ MORE: Inside Her Final Days and Fragile State of Mind

Legacy

Monroe była przez lata naśladowana przez wiele gwiazd, w tym Madonnę, Lady Gagę i Gwen Stefani.

W 2011 roku kilka rzadkich zdjęć Monroe zostało opublikowanych w książce autorstwa znanego fotografa Sama Shawa.

W 2017 roku na półki sklepowe trafiła kolejna książka z mało widocznymi skarbami, The Essential Marilyn Monroe, w której Joshua Greene wyretuszował stare zdjęcia zrobione przez jego ojca, Miltona Greene’a, w latach 50.