Monarchie absolutne często posiadały dwie kluczowe cechy: rządy dziedziczne i boskie prawo królów. Reguła dziedziczna oznaczała, że monarcha otrzymywał swoją pozycję dzięki urodzeniu i jako jeden z długiej linii rodzinnej monarchów. Średniowieczni europejscy monarchowie absolutni mieli również praktykę boskiego prawa królów, co oznaczało, że monarcha czerpał swoją władzę od boga. To jeszcze bardziej wzmacniało władzę monarchy, ponieważ zapewniało, że król lub królowa nie otrzymują władzy od ludzi, a zatem ludzie nie mieli kontroli ani wpływu na rządy monarchy.
Oświecenie i jego ideały wolności w znacznym stopniu wpłynęły na zdolność monarchów absolutnych do kontynuowania rządów. Wpływowi myśliciele oświeceniowi zakwestionowali tradycyjny autorytet i prawo do rządzenia monarchów i rozpoczęli falę zmian w dużej części świata zachodniego, w tym: narodziny kapitalizmu i demokracji. Dziś bardzo niewiele narodów nadal istnieje z monarchą absolutnym, ale kilka przykładów pozostało, takich jak: Katar, Arabia Saudyjska, Oman i Brunei.