Articles

PBS – THE WEST – Meriwether Lewis

Posted on

Meriwether Lewis

(1774-1809)

Oficjalny przywódca epickiej Ekspedycji Lewisa i Clarka, Meriwether Lewis został nazwany „bez wątpienia największym podróżnikiem, jakiego znał ten kraj. „Lewis urodził się w rodzinie plantatorów z Wirginii w 1774 roku. Jego ojciec, który był oficerem w rewolucji amerykańskiej, zmarł, gdy Lewis miał pięć lat, i przez krótki czas mieszkał w Georgii, gdy jego matka przeprowadziła się tam ze swoim drugim mężem.

Po krótkim przejęciu zarządzania rodzinną plantacją w Wirginii, Lewis wstąpił do milicji stanowej w 1794 roku, aby pomóc w stłumieniu rebelii Whiskey w Pensylwanii. Kontynuował swoją karierę wojskową jako oficer regularnej armii, służąc na granicy w Ohio i Tennessee, i awansując do stopnia kapitana w 1801 roku, kiedy to przyjął zaproszenie prezydenta Thomasa Jeffersona, starego przyjaciela rodziny, do pełnienia funkcji jego prywatnego sekretarza.

Jefferson najwyraźniej wybrał Lewisa na to stanowisko z myślą o powierzeniu mu kierownictwa nad rozważaną już wyprawą transkontynentalną. Kiedy Jefferson zaproponował taką ekspedycję w 1792 roku, Lewis był jednym z pierwszych ochotników, choć jego młodość i brak doświadczenia dyskwalifikowały go wówczas. Teraz, ze swoim doświadczeniem frontowym, Lewis był w oczach Jeffersona idealnym kandydatem, a prezydent wkrótce wyznaczył kierunek studiów, który wyposażyłby go w umiejętności naukowe niezbędne do wyprawy. Między rokiem 1801 a przyznaniem funduszy na wyprawę w 1803 roku Lewis studiował z członkami wydziału Uniwersytetu Pensylwanii i zbierał informacje na temat proponowanej przez siebie trasy.

Do towarzyszenia mu jako współkierownika wyprawy Lewis wybrał Williama Clarka, kolegę z Wirginii, z którym służył na granicy w 1795 roku. Po kilku miesiącach spędzonych przez Clarka na studiowaniu astronomii i tworzeniu map, wyruszyli łodzią kilową w 1803 roku do Wood River w stanie Illinois, u zbiegu rzek Missouri i Missisipi. Następnej wiosny rozpoczęli podróż w górę rzeki Missouri i do października dotarli do wiosek Mandanów w dzisiejszej Dakocie Północnej, gdzie postanowili zostać na zimę.

Pobyt u Mandanów szybko uświadomił Lewisowi i Clarkowi, jak bardzo będą musieli polegać na dobrej woli Indian, aby odnieść sukces. Mandanowie zapewnili im żywność, ochronę wojskową i cenne informacje na temat dalszej drogi. Ich najcenniejsza pomoc nadeszła w postaci Touissanta Charbonneau, francuskiego Kanadyjczyka, którego zatrudnili jako tłumacza, oraz jego szoszońskiej żony Sacagawea, która służyła im pomocą jako przewodniczka i tłumaczka. Sama jej obecność pomogła zapewnić dobre stosunki z ludami indiańskimi, co Clark odnotował w swoim dzienniku: „Znajdujemy pogodzenie wszystkich Indian, co do naszych przyjaznych zamiarów – kobieta z grupą mężczyzn jest znakiem pokoju.”

W kwietniu 1805 roku wszyscy trzydziestu trzech członkowie ekspedycji opuścili wioskę Mandan i ponownie ruszyli w górę Missouri. Cztery miesiące później dotarli do górnej granicy żeglownego odcinka rzeki. Grupa Szoszonów pod wodzą brata Sacagawei zapewniła nieocenioną pomoc, przede wszystkim konie, gdy ekspedycja zaczęła wspinać się w Góry Skaliste. Pod koniec września, zziębnięci, przemoczeni, głodni i wyczerpani, przekroczyli Góry Bitterroot i zostali przygarnięci przez Nez Percé. Podróżowali w dół dorzecza rzeki Kolumbia i w listopadzie dotarli do Oceanu Spokojnego. Podbudowani sukcesem, przez zimę pozostali na wybrzeżu Pacyfiku i w 1806 roku powrócili do Stanów Zjednoczonych zasadniczo tą samą trasą, która przywiodła ich na zachód.

Wyprawa Lewisa i Clarka była tak samo szeroko oklaskiwana po powrocie, jak i wspominana w naszych czasach, a Meriwether Lewis, jako jej oficjalny przywódca, czerpał z tego korzyści. Jefferson mianował go gubernatorem Terytorium Luizjany, które to stanowisko objął w 1808 roku. Podczas krótkiego okresu sprawowania tego urzędu Lewis okazał się jednak kiepskim administratorem. Kłócił się z sekretarzem terytorialnym i lokalnymi przywódcami, a także nie informował swoich przełożonych w Waszyngtonie o swojej polityce i planach.

We wrześniu 1809 roku Lewis wyruszył do stolicy kraju, aby odpowiedzieć na skargi dotyczące jego działań jako gubernatora, i podczas tej podróży zmarł gwałtowną, ale tajemniczą śmiercią w tawernie około 70 mil na południowy zachód od Nashville w stanie Tennessee. To, czy popełnił samobójstwo, jak uważał Jefferson, czy też został zamordowany, jak utrzymywała jego rodzina, pozostaje niepewne do dziś.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *