Przegląd logoterapii Viktora Frankla

By Ayesh Perera, opublikowano 26 czerwca, 2020

Viktor Frankl

Urodzony w 1905 roku, Viktor Frankl dorastał ucząc się teorii Sigmunda Freuda i Alfreda Adlera (Encyclopædia Britannica, 2019). Po ukończeniu Szkoły Medycznej Uniwersytetu Wiedeńskiego w 1930 roku został dyrektorem Oddziału Neurologicznego w Szpitalu Rothschilda.

W 1942 roku jego życie uległo jednak nagłej zmianie, gdy Frankl został deportowany do nazistowskiego obozu koncentracyjnego wraz z rodziną. Walcząc o przetrwanie w nazistowskim obozie, czerpiąc ze swoich doświadczeń i obserwacji, stworzył teorię logoterapii, która głosiła, że poprzez poszukiwanie sensu życia jednostki mogą przetrwać i przezwyciężyć cierpienie.

Logoterapia

Logoterapia dosłownie oznacza terapię poprzez znaczenie. Frankl uważał, że ludzi motywuje coś, co nazywa się „wolą sensu”, co odpowiada pragnieniu poszukiwania i nadawania sensu życiu..

„W zakresie, w jakim logoterapia uświadamia mu ukryty logos jego istnienia, jest procesem analitycznym” (Frankl, 1984, s. 125).

Viktor Frankl ukuł termin logoterapia, opierając się na swoim przekonaniu, że poszukiwanie sensu nawet pośród cierpienia może stanowić potencjalne rozwiązanie ludzkiego cierpienia.

Logoterapia została uznana za naukowo uzasadnioną szkołę psychoterapii przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne, Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne i Amerykańskie Towarzystwo Medyczne (Schulenberg, Hutzell, Nassif i Rogina, 2008).

Podstawowe właściwości

Podstawowe właściwości

Podstawowe właściwości

W sercu filozofii Frankla znajdują się trzy podstawowe właściwości (Rajeswari, 2015):

• 1. Każda osoba posiada zdrowy rdzeń.
• 2. Główny nacisk kładziony jest na oświecenie osoby do jej własnych wewnętrznych zasobów i dostarczenie jej narzędzi do korzystania z ich wewnętrznego rdzenia.
• 3. Podczas gdy życie oferuje cel i znaczenie, nie zapewnia szczęścia ani spełnienia.

Znajdywanie sensu

„Odnajdywanie sensu lub chęć jego osiągnięcia jest podstawową motywacją do życia….znaczenie, które jednostka znajduje, jest unikalne dla każdej osoby i może być spełnione tylko przez tę jedną osobę….Frankl podkreślał, że prawdziwy sens życia każdej osoby jest czymś, co musi być odkryte poprzez aktywność w świecie poprzez interakcję z innymi, a nie tylko poprzez introspekcję….. Stawianie przed osobą wyzwań związanych z potencjalnym znaczeniem do spełnienia wywołuje w niej wolę znaczenia”. (Graber, 2004, s. 65)

Logoterapia utrzymuje, że istoty ludzkie są napędzane do znalezienia celu i znaczenia w życiu. Oferuje trzy różne sposoby, dzięki którym można odkryć znaczenie w życiu (Devoe, 2012):

• 1. Wartość twórcza:
  Poprzez stworzenie dzieła lub wykonanie zadania.
• 2. Wartość doświadczalna:
  Otrzymanie czegoś od świata poprzez uznanie i wdzięczność. Przez pełne przeżywanie czegoś lub kochanie kogoś.
• 3. Wartość postawy:
  Przez przyjęcie określonej postawy wobec nieuniknionego cierpienia.

Frankl utrzymywał, że życie zawiera cierpienie i że ostateczna wolność człowieka polega na jego lub jej prawidłowej reakcji na dane okoliczności, w tym te, które wywołały ból.

Ponadto Frankl wierzył, że można odkryć sens swojego istnienia poprzez znalezienie swojej unikalnej roli w życiu. Często przytaczanym zdarzeniem, które dodatkowo wyjaśnia podejście Frankla, było spotkanie starszego lekarza ogólnego z Franklem (Cuncic, 2019).

Starszy mężczyzna zmagał się z depresją po stracie żony. Po tym, jak Frankl pokazał mu, jak śmierć jego żony w rzeczywistości uchroniła ją przed utratą jego samego, starszy pan zobaczył, jak jego własne doświadczenia uchroniły jego żonę przed tym samym.

Nowa perspektywa nadała jego cierpieniu znaczenie i znacznie złagodziła jego depresję.

Podstawowe założenia

Podobnie jak wszystkie formy psychoterapii, logoterapia posiada zestaw podstawowych założeń, których nie można jednoznacznie udowodnić (Reitinger, 2015):

1. Ciało, umysł i duch

Człowiek składa się z ciała (soma), umysłu (psyche) i ducha (noos).Frankl utrzymywał, że podczas gdy mamy ciało i umysł, duch jest tym, kim jesteśmy, naszą tożsamością i istotą.

Chociaż teoria Frankla nie wywodzi się z teologii, jego założenie odchodzi od ateistycznego materializmu i dzieli uderzające podobieństwa z niektórymi poglądami religijnymi.

2. Życie ma sens nawet w najbardziej nieszczęśliwych okolicznościach

Założenie to reprezentuje uznanie wyższego porządku w świecie: porządku, który przekracza zwykłe ludzkie prawa. W konsekwencji, nawet obiektywnie straszna sytuacja może mieć znaczenie.

„Jeśli w ogóle istnieje sens życia, to musi istnieć sens w cierpieniu. Cierpienie jest nieodłączną częścią życia, tak jak los i śmierć. Bez cierpienia i śmierci życie ludzkie nie może być kompletne” (Frankl, 1984, s. 88).

3. Ludzie mają wolę sensu

Logoterapia proponuje, że ludzie mają wolę sensu, co oznacza, że widząc sens w bólu, można przygotować jednostkę do cierpienia.

Założenie to ucieleśnia znaczące odejście od woli osiągnięcia władzy i przyjemności. Zakłada ono, że odkrycie znaczenia jest głównym motywem życia.

Wola znaczenia to „podstawowe dążenie człowieka do znalezienia sensu i celu” (Frankl, 1969, s. 35).

4. Wolność do znalezienia sensu

W każdych okolicznościach jednostki są wolne, aby uaktywnić wolę odkrywania sensu.

Zbawienna zmiana postawy wobec nieuniknionego cierpienia może umożliwić woli odkrycie sensu w każdych okolicznościach.

Założenie to czerpie w dużej mierze z własnych doświadczeń Frankla w obozach nazistowskich.

5. Znaczenie chwili

V. Reakcja jednostki określa znaczenie jej decyzji.

Poprzez słuchanie wartości społecznych lub podążanie za własnym sumieniem, człowiek może znaleźć sens w swoich decyzjach.

To założenie jest związane raczej ze znaczeniem chwili w praktycznym, codziennym życiu niż z ostatecznym znaczeniem.

6. Jednostki są wyjątkowe

W odpowiedzi na różne wymagania życia, istoty ludzkie doświadczają wyjątkowych sytuacji. Dodatkowo, nieustannie poszukują znaczenia.

Logoterapia w praktyce

• Pobudzić w kliencie poczucie odpowiedzialności i znaczenia.
• Pomóc klientowi odkryć jego prawdziwą tożsamość i miejsce w świecie.
• Pomóc klientowi w dążeniu do tego, co naprawdę liczy się w życiu.
• Uczynić życie lepszym dla siebie i innych.

Trzy techniki stosowane w logoterapii to derefleksja, intencja paradoksalna i dialog sokratejski.

1. Derefleksja: Derefleksja, która opiera się na autotranscendencji, dąży do przekierowania uwagi z siebie lub własnych celów na innych. Technika ta zakłada, że kiedy ktoś jest zaabsorbowany sobą i zmaga się z problemami w swoim życiu, może znacząco poprawić swoją sytuację poprzez zmianę swojej uwagi i troskę o tych, którzy go otaczają. Na przykład, jeśli ktoś zmaga się ze swoimi finansami, logoterapeuta może poprosić pacjenta, aby skupił się bardziej na ludziach, dla których pracuje, zamiast ciągle myśleć o tym, jak ten problem wpływa na niego samego.
2. Intencja paradoksalna:Intencja paradoksalna jest stosowana głównie w celu przezwyciężenia strachu poprzez przewidywanie samego obiektu strachu. Na przykład, z humorem i kpiną, można życzyć sobie tego, czego się boimy, aby usunąć strach z intencji. Ta praktyka prawdopodobnie spowoduje również zmniejszenie objawów.
3. Dialog sokratejski: :Dialog sokratejski wykorzystuje metodę samopoznania, aby pokazać pacjentowi, że rozwiązanie problemu pacjenta jest w nim samym. Logoterapeuta używa słów pacjenta, uważnie słuchając wzorców, aby pomóc pacjentowi odkryć nowe znaczenie jego własnych słów.

Oprócz powyższych trzech technik można zastosować modyfikację postaw. Technika ta koncentruje się przede wszystkim na zmianie postawy wobec sytuacji, a nie na zmianie zachowania.

Pacjent, który poniósł stratę, może zostać nakierowany na przyjęcie nowej postawy wobec nieszczęścia, aby lepiej radzić sobie z sytuacją.

Ocena krytyczna

Frankl wierzył w przekształcenie tragedii w triumf, a przeszłych win w zmieniający życie postęp. Czerpiąc głównie z osobistych doświadczeń, jego podejście miało na celu umożliwienie jednostkom sięgnięcia do ich własnych wewnętrznych zasobów, aby przekształcić przeciwności losu.

Do dziś jednak więcej niż tylko anegdoty świadczą o jego skuteczności. Przeprowadzono wiele badań teoretycznych i empirycznych na temat logoterapii (Schulenberg, Hutzell, Nassif i Rogina, 2008).

Krytycy zarzucali Franklowi, że wykorzystał czas spędzony w nazistowskich obozach koncentracyjnych, aby rozwinąć swoją specyficzną markę psychoterapii (Reitinger, 2015). Dodatkowo niektórzy utrzymywali, że wsparcie Frankla pochodziło wyłącznie od przywódców religijnych.

Co więcej, egzystencjalistyczny psycholog Rollo May twierdził, że logoterapia przypominała autorytaryzm, ponieważ terapeuta pozornie dyktował rozwiązania klientowi (May, 1969).

May jednak w swojej krytyce nie wyjaśnił, czy krytykował podejście Frankla jako samego terapeuty, czy aspekt, który charakteryzował samą logoterapię. Frankl w istocie twierdził, że logoterapia uczy pacjenta odpowiedzialności.

Co więcej, chociaż logoterapia Frankla cieszyła się akceptacją wielu wspólnot religijnych, nie została całkowicie odrzucona przez społeczność naukową. Wręcz przeciwnie, jak pokazano powyżej, logoterapia, czasami w połączeniu z innymi podejściami, jest nadal praktykowana.

Wreszcie, podczas gdy można przyznać, że Frankl mógł nie odkryć logoterapii bez swoich doświadczeń w obozach nazistowskich, nie ma żadnych dowodów, które nawet słabo sugerowałyby, że Frankl proaktywnie szukał swojej męki, aby można było przypisać mu nowatorską markę psychoterapii.

APA Style References

Costello, S. J. (2019). Logoterapia stosowana: Psychologia filozoficzna Viktora Frankla. Cambridge Scholars Publishing.

Devoe, D. (2012). Logoterapia Viktora Frankla: The search for purpose and meaning. Inquiries Journal, 4(07).

Bulka, R. P. (1978).Is Logotherapy Authoritarian? (1978). Journal of Humanistic Psychology, 18(4), 45-54.

Logos | filozofia i teologia | Britannica. (2019). W Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/topic/logos

Graber, A. V. (2004). Logoterapia Viktora Frankla: Meaning-centered counseling. Lima, OH: Wyndham Hall.

Frankl, V. E. (1984). Wola sensu;: Podstawy i zastosowania logoterapii. World Pub. Co

Frankl, V. E. (1984). Man’s search for meaning.

May, R. (1969). Miłość i wola. New York, NY: W. W. Norton.

Rajeswari. (2015). Terapia logopedyczna. Narayana Nursing Journal 4(4), 6-9.

Reitinger, Claudia. (2015). Logoterapia Viktora Frankla z filozoficznego punktu widzenia. Analiza Egzystencjalna. Existential Analysis, 26(2), 344-357.

Schulenberg, S. E., Hutzell, R. R., Nassif, C., & Rogina, J. M. (2008). Logoterapia dla praktyki klinicznej. Psychoterapia: Theory, Research, Practice, Training, 45(4), 447.

Thir, M., & Batthyány, A. (2016). Stan badań empirycznych nad logoterapią i analizą egzystencjalną. In Logoterapia i analiza egzystencjalna (pp. 53-74). Springer, Cham.

„Viktor Frankl | Biografia, książki, teoria, & Fakty | Britannica.” Encyclopædia Britannica, 2019, www.britannica.com/biography/Viktor-Frankl