- Odporność czynna
- Odporność bierna
Odporność na choroby jest osiągana poprzez obecność przeciwciał przeciwko danej chorobie w organizmie danej osoby. Przeciwciała są białkami produkowanymi przez organizm w celu neutralizacji lub zniszczenia toksyn lub organizmów przenoszących chorobę. Przeciwciała są specyficzne dla danej choroby. Na przykład, przeciwciała przeciwko odrze ochronią osobę, która jest narażona na zachorowanie na odrę, ale nie będą miały żadnego wpływu, jeśli ona lub on jest narażony na świnkę.
Istnieją dwa rodzaje odporności: czynna i bierna.
Odporność czynna
Odporność czynna powstaje, gdy narażenie na organizm chorobowy wyzwala w układzie odpornościowym produkcję przeciwciał przeciwko tej chorobie. Narażenie na działanie organizmu chorobotwórczego może nastąpić poprzez zakażenie rzeczywistą chorobą (co skutkuje odpornością naturalną) lub wprowadzenie zabitej lub osłabionej formy organizmu chorobotwórczego poprzez szczepienie (odporność wywołana szczepionką). Tak czy inaczej, jeśli osoba uodporniona wejdzie w kontakt z tą chorobą w przyszłości, jej układ odpornościowy rozpozna ją i natychmiast wytworzy przeciwciała potrzebne do jej zwalczenia.
Odporność czynna jest długotrwała, a czasami dożywotnia.
Odporność bierna
Odporność bierna jest zapewniona, gdy osoba otrzymuje przeciwciała na daną chorobę, zamiast wytwarzać je przez swój własny system odpornościowy.
Noworodek nabywa odporność bierną od matki przez łożysko. Osoba może również uzyskać odporność bierną poprzez produkty krwiopochodne zawierające przeciwciała, takie jak globulina immunologiczna, która może być podawana, gdy potrzebna jest natychmiastowa ochrona przed konkretną chorobą. Jest to główna zaleta odporności biernej; ochrona jest natychmiastowa, podczas gdy odporność czynna wymaga czasu (zazwyczaj kilku tygodni), aby się rozwinąć.
Jednakże odporność bierna utrzymuje się tylko przez kilka tygodni lub miesięcy. Tylko odporność czynna jest długotrwała.
Journal Articles on This Topic
- Fox JP, Elveback L, Scott W, et al. Herd immunity: basic concept and relevance to public health immunization practices. Am J Epidemiol 1971; 94:179-89.
- Anderson RM, May RM. Vaccination and herd immunity to infectious diseases. Nature 1985; 318:323-9.
- Fine PEM. Herd immunity: history, theory, practice (Odporność stada: historia, teoria, praktyka). Epidemiol Rev 1993; 15:265-302.
- Fine PEM, Mulholland K. Community immunity. In: Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA eds. Vaccines. 5th ed. Chapter 71. Philadelphia, PA: Elsevier Inc, 2008:1573-92.
- John TJ, Samuel R. Herd immunity and herd effect: new insights and definitions. Eur J Epidemiol 2000; 16:601-6.
- Stephens DS. Vaccines for the unvaccinated: protecting the herd. J Inf Dis 2008; 197:643-45.
- Heymann D, Aylward B. Mass vaccination in public health. In: Heymann D, ed. Control of communicable diseases manual. 19th ed. Washington, DC: American Public Health Association, 2008.
- Topley WWC, Wilson GS. The spread of bacterial infection: the problem of herd immunity. J Hyg 1923; 21:243-9.
.