Różokrzyżowcy

Świątynia Różanego Krzyża, Teophilus Schweighardt Constantiens, 1618 r.

Rosicrucianism (co oznacza „Różany Krzyż”) odnosi się do rodziny tajnych stowarzyszeń powstałych w późnośredniowiecznych Niemczech, które nauczały ezoterycznych praktyk, które były ukryte przed przeciętnym człowiekiem. Spotkania tych stowarzyszeń odbywały się na osobności i dlatego Różokrzyżowcy stali się znani jako „Kolegium Niewidzialnych”

Rosicrucianizm opierał się na połączeniu chrześcijańskiego mistycyzmu z tradycją okultystyczną. Między 1607 a 1616 rokiem, dwa anonimowe manifesty różokrzyżowców zostały opublikowane, najpierw w Niemczech, a później w całej Europie. Były one znane jako Fama Fraternitatis R.C. (Sława Bractwa R.C.) i Confessio Fraternitatis (Wyznanie Bractwa R.C.). Wpływ tych dokumentów, przedstawiających „najchwalebniejszy zakon” mistyków-filozofów-doktorów i promujących „powszechną reformację ludzkości”, wywołał entuzjazm nazwany przez historyka Dame Frances Yates „różokrzyżowym oświeceniem”.

Wiele współczesnych towarzystw, które datują początki zakonu na wcześniejsze stulecia, powstało w celu studiowania różokrzyżowców i tematów pokrewnych. Jednakże wielu badaczy historii różokrzyżowców twierdzi, że współcześni różokrzyżowcy nie są w żadnym sensie bezpośrednio związani z żadnym rzeczywistym stowarzyszeniem z początku XVII wieku. Członkowie współczesnych zorganizowanych grup inicjacyjnych, które nazywają siebie „Różokrzyżowcami”, datują więc początek Zakonu na czasy znacznie bardziej starożytne, niż proponują historycy.

Historia

Frater C.R.C. – Christian Rosenkreuz (przedstawienie symboliczne).

Według średniowiecznej legendy, Zakon Różokrzyżowców powstał w roku 46 p.n.e., kiedy to aleksandryjski mędrzec gnostycki o imieniu Ormus i jego sześciu zwolenników zostało nawróconych przez ucznia Jezusa, Marka. Ich symbolem miał być czerwony krzyż zwieńczony różą, stąd nazwa Różany Krzyż. Z tego nawrócenia miał się rzekomo narodzić Różokrzyż, poprzez oczyszczenie egipskich misteriów z nowych, wyższych nauk wczesnego chrześcijaństwa. Większość historyków twierdzi jednak, że Zakon Różanego Krzyża został założony na początku XIV wieku przez grupę osób, które przyjęły symboliczne imię Christian Rosenkreuz. Mówiono, że Christian Rosenkreuz odkrył i poznał Tajemną Mądrość podczas pielgrzymki na Wschód w XV wieku.

Według Maurice’a Magre’a (1877-1941) w jego książce Magicians, Seers, and Mystics, Rosenkreutz był ostatnim potomkiem Germelshausen, niemieckiej rodziny z XIII wieku. Ich zamek stał w Lesie Turyńskim na granicy z Hesją, a oni sami przyjęli doktrynę albigensów, łącząc wierzenia pogańskie z chrześcijańskimi. Cała rodzina została zgładzona przez landgrafa Turyngii Konrada, z wyjątkiem najmłodszego, pięcioletniego wówczas syna. Został on potajemnie zabrany przez mnicha, albigeńskiego adepta z Langwedocji i umieszczony w klasztorze pod wpływem albigensów, gdzie otrzymał wykształcenie i poznał czterech braci, którzy później byli z nim związani przy zakładaniu Bractwa Różokrzyżowców. Według Fama Fraternitatis, różokrzyżowość skrystalizowała się w naukach niemieckiego lekarza i filozofa-mistyka Christiana Rosenkreuza („Różokrzyżowca”). Po studiach na Bliskim Wschodzie u różnych mistrzów, nie udało mu się zainteresować potężnych ludzi swoich czasów wiedzą, którą zdobył, więc zamiast tego zebrał mały krąg przyjaciół/uczniów i założył Zakon RC (można podobnie wnioskować, że miało to miejsce w 1407 r.).

Około 1530 r., ponad 80 lat przed opublikowaniem pierwszego manifestu, związek krzyża i róży istniał już w Portugalii w Klasztorze Zakonu Chrystusa, siedzibie templariuszy, przemianowanym później na Zakon Chrystusa. Trzy bocety znajdowały się, i nadal znajdują, na abóbodzie (sklepieniu) sali inicjacyjnej. Róża jest wyraźnie widoczna w centrum krzyża. W tym samym czasie, pomniejsze pismo Paracelsusa zwane Prognosticatio Eximii Doctoris Paracelsi (1530), zawierające 32 proroctwa z alegorycznymi obrazami otoczonymi enigmatycznymi tekstami, odnosi się do obrazu podwójnego krzyża nad otwartą różą; jest to jeden z przykładów używanych do udowodnienia, że „Bractwo Różanego Krzyża” istniało dużo wcześniej niż w 1614 roku.

Przednazistowskie Niemcy

Złoty i Różany Krzyż (Gold und Rosenkreuzer) został założony przez alchemika Samuela Richtera (Sincerus Renatus) w Pradze na początku XVIII wieku, nie jako wolne bractwo, jak przewidywały oryginalne Manifesty Różokrzyżowców, ale jako głęboko zhierarchizowane tajne stowarzyszenie, złożone z wewnętrznych kręgów, znaków rozpoznawczych i oparte na traktatach alchemicznych. Grupa ta, pod przewodnictwem Hermanna Fictulda, zreformowała się gruntownie w 1767 roku i ponownie w 1777 roku z powodu edyktu władcy z 1764 roku i kolejnego z 1766 roku. Jej członkowie twierdzili, że przywódcy Różokrzyżowców wymyślili masonerię i tylko oni znają tajemne znaczenie symboli masońskich. Według legendy tej grupy, Zakon Różokrzyżowców został założony przez egipskich „Ormusse” lub „Licht-Weise”, którzy wyemigrowali do Szkocji z nazwą „Budowniczowie ze Wschodu.” Następnie oryginalny Zakon zniknął i miał być rzekomo wskrzeszony przez Olivera Cromwella jako „Masoneria”. W 1785 i 1788 roku grupa Złotego i Różanego Krzyża opublikowała Geheime Figuren lub „Tajne Symbole Różokrzyżowców z XVI i XVII wieku.”

Pod przewodnictwem Johanna Christopha von Wöllnera i generała Johanna Rudolfa von Bischoffwerdera, loża masońska (później: Wielka Loża) Zu den drei Weltkugeln została zinfiltrowana i znalazła się pod wpływem Złotego i Różanego Krzyża. Wielu masonów stało się różokrzyżowcami, a różokrzyżowość powstała w wielu lożach. W 1782 roku w klasztorze w Wilhelmsbad Alte schottische Loge Friedrich zum goldenen Löwen w Berlinie usilnie prosił Ferdynanda, księcia Brunszwiku-Lüneburga i wszystkich innych masonów o podporządkowanie się Złotemu i Różanemu Krzyżowi, bez skutku.

Po roku 1782, to wysoce tajne stowarzyszenie – tajne stowarzyszenie, które wcześniej rozpowszechniało poprzez swojego założyciela, że pierwotni Różokrzyżowcy odeszli na Wschód (patrz rozdział powyżej o historii) i bardzo różne stowarzyszenie od Bractwa Różokrzyżowców z pierwotnych Manifestów, które przedstawiało ideały duchowości i cele wolności i reformacji dla ludzkości – dodało egipskie, greckie i druidzkie tajemnice do swojego systemu alchemicznego. Porównawcze studium tego, co wiadomo o Gold und Rosenkreuzer, wydaje się ujawniać, z jednej strony, że miało to wpływ na powstanie niektórych współczesnych grup wtajemniczonych, które zostały założone z podobnym systemem; z drugiej strony, że destrukcyjna ideologia nazizmu, wspierana w wiedzy okultystycznej i w systemie wysoce hierarchicznych i tajnych organizacji, mogła być inspirowana przez tę niemiecką grupę (Gold und Rosenkreuzer) z XVIII wieku i jej pochodne.

Za życia Rosenkreuza zakon miał się składać z nie więcej niż ośmiu członków, z których każdy był lekarzem i zaprzysiężonym kawalerem, zobowiązującym się do leczenia chorych bez wynagrodzenia, utrzymywania tajnego braterstwa i znalezienia sobie przed śmiercią zastępstwa. Trzy takie pokolenia miały rzekomo minąć między ok. 1500 a ok. 1600 r., a wolność naukowa, filozoficzna i religijna wzrosła teraz tak, że społeczeństwo mogło korzystać z ich wiedzy.

Jest oczywiste, że pierwszy manifest Różokrzyżowców był pod wpływem pracy szanowanego filozofa hermetycznego Heinricha Khunratha z Hamburga, autora Amphitheatrum Sapientiae Aeternae (1609), który z kolei był pod wpływem Johna Dee, autora Monas Hieroglyphica (1564). Zaproszenie na królewskie wesele w Chymical Wedding of Christian Rosenkreutz otwiera klucz filozoficzny Dee, symbol Monas Heiroglyphica. Pisarz twierdził również, że bractwo posiadało księgę, która przypominała dzieła Paracelsusa.

Pieczęć Marcina Lutra.

Niektórzy twierdzą, że pisarze byli reformatorami moralnymi i religijnymi i wykorzystywali techniki chemii (alchemii) i ogólnie nauki jako media, poprzez które nagłaśniali swoje opinie i przekonania. Autorzy dzieł różokrzyżowców generalnie sprzyjali reformacji i dystansowali się od kościoła rzymskiego i islamu. Symbolem Marcina Lutra jest krzyż wewnątrz otwartej róży.

Manifesty nie były przez wielu traktowane dosłownie, ale często uważane były albo za oszustwo, albo za alegoryczne wypowiedzi. Manifesty bezpośrednio stwierdzają: „Mówimy do was przypowieściami, ale chętnie doprowadzilibyśmy was do właściwego, prostego, łatwego i pomysłowego objaśnienia, zrozumienia, deklaracji i poznania wszystkich tajemnic”. Inni uważają, że Rosenkreuz to pseudonim bardziej znanej postaci historycznej, najczęściej Francisa Bacona.

Publikacja Fama Fraternitatis Rosae Crucis (1614)

Manifesty wywołały ogromne poruszenie w całej Europie: deklarowały one istnienie tajnego bractwa alchemików i mędrców, którzy przygotowywali się do przekształcenia sztuki, nauki, religii oraz politycznego i intelektualnego krajobrazu Europy, podczas gdy wojny polityczne i religijne pustoszyły kontynent. Dzieła te były wielokrotnie wznawiane, a w ślad za nimi szły liczne pamflety, przychylne i nie tylko. Między 1614 a 1620 rokiem opublikowano około 400 rękopisów i książek, które omawiały dokumenty Różokrzyżowców.

W Paryżu

Szczytowy punkt tak zwanej „furory Różokrzyżowców” został osiągnięty, gdy dwa tajemnicze plakaty pojawiły się na murach Paryża w 1622 roku w ciągu kilku dni od siebie. Pierwszy z nich zaczynał się od słów „My, Deputowani Wyższego Kolegium Róży-Croix, czynimy nasz pobyt, widzialnie i niewidzialnie, w tym mieście (…)”, a drugi kończył się słowami „Myśli przywiązane do prawdziwego pragnienia poszukującego doprowadzą nas do niego, a jego do nas.”

Legenda ta była inspiracją dla wielu dzieł, m.in. dla Michaela Maiera (1568-1622) z Niemiec, Roberta Fludda (1574-1637) i Eliasa Ashmole’a (1617-1692) z Anglii, Teophilusa Schweighardta Constantiensa, Gotthardusa Arthusiusa, Juliusa Sperbera, Henricusa Madathanusa, Gabriela Naudé, Thomasa Vaughana i innych. W Theatrum Chimicum britannicum Eliasa Ashmole’a (1650) broni on różokrzyżowców. Niektóre późniejsze dzieła, które wywarły wpływ na różokrzyżowców, to Opus magocabalisticum et theosophicum Georga von Wellinga (1719), o inspiracji alchemicznej i paracelsjańskiej, oraz Aureum Vellus oder Goldenes Vliess Hermanna Fictulda z 1749 r.

Michael Maier został nobilitowany tytułem Pfalzgrafa (hrabiego Palatynu) przez Rudolfa II, cesarza i króla Węgier oraz króla Czech. Był on również jednym z najwybitniejszych obrońców Różokrzyżowców, wyraźnie przekazując w swoich pismach szczegóły dotyczące „Braci Różanego Krzyża”. Maier stanowczo twierdził, że Bracia Różokrzyża istnieją po to, by rozwijać natchnione sztuki i nauki, w tym alchemię. Badacze pism Maiera podkreślają, że nigdy nie twierdził on, że wyprodukował złoto, podobnie jak Heinrich Khunrath, ani żaden z pozostałych Różokrzyżowców. Ich pisma wskazują raczej na symboliczną i duchową Alchemię, niż na operacyjną. W obu bezpośrednich i zawoalowanych stylach, pisma te przekazywały dziewięć etapów inwolucyjno-wolutywnej transmutacji potrójnego ciała istoty ludzkiej, potrójnej duszy i potrójnego ducha, wśród innej wiedzy ezoterycznej związanej ze „Ścieżką Wtajemniczenia”.”

W swoim pamflecie z 1618 r., Pia et Utilissima Admonitio de Fratribus Rosae Crucis, Henrichus Neuhusius pisze, że Różokrzyżowcy wyjechali na Wschód z powodu niestabilności w ówczesnej Europie (nadchodząca wojna trzydziestoletnia), pomysł następnie rozpowszechniony w 1710 r. przez Samuela Ritchera, (Sincerus Renatus), alchemika w Pradze i założyciela tajnego stowarzyszenia Złoty i Różany Krzyż. Niedawno René Guénon, metodyczny badacz okultyzmu, w niektórych swoich pracach wyraził tę samą ideę. Jednak inny wybitny autor o Różokrzyżowcach, Arthur Edward Waite, przedstawia argumenty, które zaprzeczają tej idei. To właśnie na tym żyznym polu dyskursu powstało wiele stowarzyszeń „różokrzyżowców”. Opierały się one na tradycji okultystycznej i inspirowały się tajemnicą owego „Kolegium Niewidzialnych”.”

Nawet dzieła literackie XVI i XVII wieku pełne są enigmatycznych fragmentów zawierających odniesienia do Różanego Krzyża, jak w wersach (nieco uwspółcześnionych):
„For what we do presage is riot in grosse,
for we are brethren of the Rosie Crosse;
We have the Mason Word and second sight,
Things for to come we can foretell aright.”

Idea takiego zakonu, której przykładem była sieć astronomów, profesorów, matematyków i filozofów przyrody w XVI-wiecznej Europie, a propagowana przez takich ludzi jak Johannes Kepler, Georg Joachim Retyk, John Dee i Tycho Brahe, dała początek Niewidzialnemu Kolegium, prekursorowi powstałego w XVII wieku Royal Society. Tworzyła je grupa naukowców, którzy zaczęli organizować regularne spotkania, próbując dzielić się i rozwijać wiedzę zdobytą w drodze badań eksperymentalnych. Wśród nich był Robert Boyle, który napisał: „the cornerstones of the Invisible (or as they term themselves the Philosophical) College, do now and then honour me with their company”.

Przypisywany wpływ na masonerię

Klejnot 18° Rycerza Róży Croix (z masońskiego Rytu Szkockiego)

Według Jean-Pierre Bayarda, od końca XVIII wieku pojawiły się dwa obrządki masońskie inspirowane różokrzyżowcami. Jednym z nich był Ryt Szkocki Rektyfikowany, który był rozpowszechniony w Europie Środkowej, gdzie była silna obecność „Złotego i Różanego Krzyża”. Drugim był Starożytny i Uznany Obrządek Szkocki, po raz pierwszy praktykowany we Francji, w którym 18 stopień nazywany jest Rycerzem Różanego Krzyża.

Mimo, że podjęto wiele prób poznania zmiany z masonerii „operatywnej” na „spekulatywną”, nie znaleziono jeszcze ostatecznej odpowiedzi, poza tym, że nastąpiło to między końcem XVI a początkiem XVIII wieku. Dwaj z najwcześniejszych masonów spekulatywnych, dla których istnieje zapis o ich inicjacji, to Sir Robert Moray i Elias Ashmole.

Są spekulacje, że Robert Fludd, który bronił Różokrzyżowców w swoich pismach, mógł być masonem, i że Fludd mógł wprowadzić wpływy różokrzyżowców do masonerii. Robert Vanloo twierdzi, że wcześniejszy XVII-wieczny różokrzyżowiec miał znaczny wpływ na masonerię anglosaską. Hans Schick widzi w różokrzyżowych dziełach Komeńskiego (1592-1670) ideał nowo rodzącej się masonerii angielskiej przed założeniem Wielkiej Loży w 1717 r. Komeński przebywał w Anglii w 1641 r.

Grupy współczesne

Pod koniec XIX i na początku XX w. różne grupy określały się jako Różokrzyżowcy; niektóre z nich twierdziły, że są autentycznym legendarnym Zakonem Różokrzyżowców, a inne mówiły o historycznym pochodzeniu z Zakonu lub o duchowej przynależności do hermetycznego Zakonu.

Różnorodne grupy, które łączą się z „Tradycją Różokrzyżowców” można podzielić na trzy kategorie: Ezoteryczne chrześcijańskie grupy różokrzyżowców, które wyznają Chrystusa, masońskie grupy różokrzyżowców i grupy inicjacyjne, które mogą, ale nie muszą być związane z chrześcijaństwem. Istnieje kilka powiązań między nimi, w tym Martinizm, który studiuje mistycyzm judeochrześcijański, i wiele innych organizacji, które praktykują ezoteryczne chrześcijaństwo w szacunku, studiach i rytuale, jak również twierdzą, że wywodzą się z masońskiego pochodzenia lub jedności z tajną masonerią.

Inna nowoczesna grupa, znana jako Bractwo Różokrzyżowców (1909/1911), twierdziła, że przedstawia tajemnice, w formie wiedzy ezoterycznej, o których mówił Chrystus w Ewangelii Mateusza 13:11 i Ewangelii Łukasza 8:10; dąży do przygotowania jednostki poprzez harmonijny rozwój umysłu (okultysta) i serca (mistyk) w duchu bezinteresownej służby dla ludzkości i wszechogarniającego altruizmu. Według tego Fellowship, Zakon Różokrzyżowców został założony w roku 1313 i składa się z 12 wywyższonych Istot skupionych wokół trzynastego, Christiana Rosenkreuza; ci wielcy Adepci są przedstawiani jako należący do ludzkiej ewolucji, ale już posunęli się daleko poza cykl odrodzenia; ich misja jest wyjaśniona jako mająca na celu przygotowanie całego szerokiego świata do nowej fazy w religii – która obejmuje świadomość światów wewnętrznych i ciał subtelnych – oraz zapewnienie bezpiecznego przewodnictwa w stopniowym przebudzaniu utajonych zdolności duchowych człowieka w ciągu następnych sześciu stuleci w kierunku nadchodzącej Ery Wodnika.

Notatki

• Adamson, Henry. The Muses Threnodie, or, Mirthfull Mournings, on the death of Master Gall. Containing varietie of pleasant poëticall descriptions … with the most remarkable antiquities of Scotland, especially at Perth. Perth, 1638.
• Bayard, Jean-Pierre. Les Rose-Croix. Paris: M. A. Éditions, 1986. (po francusku)
• Dantinne, Emile, (Sar Hieronymus). On the Islamic Origin of the Rose-Croix, Translated from the French by Elias Ibrahim, Retrieved July 16, 2008. Pierwotnie opublikowane w przeglądzie Inconnus 1951. (w języku angielskim)
• Gandra, J. Manuel. Portugal Misterioso (Os Templários). Lisbon: 1998.
• Goodrick-Clarke, Nicholas. The Occult Roots of Nazism. Palgrave/Macmillan UK/Tauris Parke Paperbacks, 2003. ISBN 1860649734
• Gorceix, Bernard. La Bible des Rose-Croix. Paris: Presses Universitaires de France, 1998. ISBN 2130476341 (po francusku)
• Heindel, Max. The Rosicrucian Mysteries: An Elementary Exposition of their Secret Teachings. lulu.com, 2005. ISBN: 1887560386
• Jennings, Hargrave. The Rosicrucians: Their Rites and Mysteries. (oryginał 1870. reprint wyd. Forgotten Books, 2008. ISBN 978-1605065151 online .Retrieved July 16, 2008.27The+Rosicrucians:+Their+Rites+and+Mysteries&sig=ACfU3U37c2GuaBg6nDobQj0125rGIIA0XQ
• Lindgren, Carl Edwin & Neophyte. Alchemicy duchowi. Ars Latomorum, 1996. ISBN 1885591187
• Lomas, Robert. The Invisible College: The Royal Society, Freemasonry and the Birth of Modern Science. Londyn: Headline Book Publishing, New Ed., 2003. ISBN 0747239770.
• Magre, Maurice. (tłumacz), Magicians, Seers, and Mystics. Dutton, 1932.
• Marconis de Negre, E.J. „Brief History of Masonry,” Excerpted from The Sanctuary of Memphis. Paryż: 1849.
• Marconis de Negri, E.J. The Sanctuary of Memphis or Hermes. Kessinger Publishing; Wydanie faksymilowe, 1997. (w języku angielskim) ISBN 1564593118
• Matthews, John. The Rosicrucian Enlightenment Revisited. Gat Barrington, MA:Lindisfarne Books, 1999. ISBN 0940262843
• McIntosh, Christopher. The Rose Cross and the Age of Reason. Brill Academic Publishers, 1997. ISBN 978-9004095021
• Merrifield, Mary P. The Art of Fresco Painting in the Middle Ages and the Renaissance. Dover Publications, 2004. ISBN 978-0486432939
• Palou, Jean. A Franco-Maçonaria Simbólica e Iniciática. Sao Paulo: Editora Pensamento, 1998. ISBN 978-8531502682 (w języku portugalskim)
• Sedir. Histoire des Rose-Croix.
• Silberer, Herbert. Probleme der mystik und ihrer symbolik. („Problemy mistyki i jej symboliki”), (oryginał 1914), reprint wyd. Darmst, 1961.
• Silberer, Herbert, and Smith Ely Jelliffe, (Translator), Problems of Mysticism and its Symbolism. Kessinger ed. ISBN 0548111065 (w języku angielskim)
• Waite, Arthur E. The Real History of the Rosicrucians – Founded on their own Manifestos, and on facts and Documents collected from the writings of Initiated Brethren, (original 1887) (London: Adamant Media Corporation, 2005. ISBN 1402197691
• Yates, Frances A. The Rosicrucian Enlightenment, second ed. London; New York: Routledge, (oryginał 1972, 2001. ISBN 0415267692

All links retrieved July 28, 2019.

• Arthur Edward Waite, The Real History of the Rosicrucians, 1887.
• Manly Palmer Hall, Rosicrucian and Masonic Origins, 1929
• Manly Palmer Hall, The Secret Teachings of All Ages, 1928
• Max Heindel, Christian Rosenkreuz and the Order of Rosicrucians, 1909
• Rudolf Steiner, Esoteric Christianity and the Mission of Christian Rosenkreutz, 1912
• Steiner, Rosicrucianism and Modern Initiation-Mystery Centres of the Middle Ages, 1924
• Alchemy Web Site (The): Rosicrucianism
• A Rosicrucian Library: Rosicrucian Manifestos