W ciągu ostatnich 2 dekad pozytonowa tomografia emisyjna (PET) przekształciła się z wyspecjalizowanej metody obrazowania dostępnej tylko w kilku wybranych instytucjach akademickich w powszechnie dostępną technologię o kluczowym znaczeniu dla oceny i leczenia pacjentów ze znanym lub podejrzewanym nowotworem złośliwym. Ta popularyzacja obrazowania PET nie nastąpiła w sposób gwałtowny i niekontrolowany. Wręcz przeciwnie: każdy krok naprzód w akceptacji PET i – co równie ważne – pokrycia kosztów PET przez Centers for Medicare and Medicaid Services (CMS) nastąpił dzięki zebraniu i przedstawieniu dowodów na poparcie roli PET w onkologii. W swojej najnowszej nocie decyzyjnej CMS zatwierdziła wykorzystanie PET do wstępnej oceny i późniejszej oceny prawie wszystkich guzów litych, opierając się na dowodach dostarczonych przez National Oncologic PET Registry i innych.
Jednym z powszechnych błędnych wyobrażeń na temat PET jest to, że jest on kosztowny. Badanie PET jest ogólnie uważane za „drogie” badanie obrazowe, jednak w porównaniu ze zsumowanymi opłatami za badania TK z wzmocnieniem kontrastowym szyi, klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy koszt obrazowania PET może być dość porównywalny. Podobnie, w wielu ośrodkach opłaty za MRI i PET są podobne. Ponieważ koszt skanerów zmniejszył się, a radiofarmaceutyki do PET (głównie fluorodeoksyglukoza) stały się powszechnie dostępne, całkowite opłaty związane z obrazowaniem PET zrównały się z opłatami za inne zaawansowane techniki obrazowania.
Chociaż ich liczba jest ograniczona, istnieją recenzowane publikacje, w których badano opłacalność PET w różnych scenariuszach klinicznych. Być może najbardziej znanym z nich jest badanie PLUS, w którym badacze z Holandii analizowali zastosowanie badania FDG-PET dodanego do konwencjonalnych badań w porównaniu z samymi konwencjonalnymi badaniami w ocenie przedoperacyjnej pacjentów z wczesnym stadium raka płuca. W tym badaniu „konwencjonalne badanie” zostało zdefiniowane jako obrazowanie uzyskane w ramach standardowej praktyki klinicznej z wykorzystaniem dostępnych wytycznych. Autorzy stwierdzili, że u chorych poddanych przedoperacyjnej ocenie z zastosowaniem wyłącznie konwencjonalnych badań 41% torakotomii było daremnych. W przeciwieństwie do nich, u pacjentów, u których oprócz konwencjonalnych badań wykonano FDG-PET, odsetek daremnych torakotomii wynosił jedynie 21%. Autorzy doszli do wniosku, że dodatkowe koszty obrazowania PET zostały zrekompensowane przez oszczędności uzyskane dzięki uniknięciu niepotrzebnych zabiegów chirurgicznych, z oszczędnością około 1 289 euro na pacjenta.
Najnowsze badanie przeprowadzone u pacjentów z zaawansowanym rakiem żołądka przyniosło podobne wnioski. Pacjentów z miejscowo zaawansowanym rakiem żołądka oceniano za pomocą FDG-PET/CT jako uzupełnienie standardowego badania obejmującego diagnostyczną TK, endoskopową ultrasonografię i laparoskopię. PET/CT wykrył niepodejrzewaną chorobę przerzutową u 10% pacjentów, w tym w kościach, wątrobie i węzłach. Dzięki uniknięciu kosztów i zachorowalności związanych z niepotrzebną operacją, szacowane oszczędności na jednego pacjenta wyniosły około 13 000 dolarów. Chociaż w piśmiennictwie dostępne są dodatkowe badania, wyraźnie potrzeba więcej danych, aby wykazać wartość badania PET w różnych nowotworach złośliwych i scenariuszach klinicznych.
W międzyczasie nadal podejmowane są decyzje dotyczące przydatności badania PET w leczeniu chorych na nowotwory. Chociaż algorytmy postępowania i decyzje dotyczące polityki mają tendencję do podejmowania decyzji binarnych (pokryte vs nie pokryte, zalecane vs unikane), prawda jest taka, że przydatność badania PET w poszczególnych scenariuszach klinicznych jest zawsze kwestią prawdopodobieństwa. Niektóre sytuacje, takie jak rak piersi we wczesnym stadium klinicznym bez oznak i objawów rozsiewu odległego, wiążą się z małym prawdopodobieństwem, że badanie PET wykaże chorobę niepodejrzewaną lub wpływającą na postępowanie. Prawdopodobieństwo to nie jest jednak równe zeru, ponieważ u niewielkiego odsetka takich pacjentów zostanie wykryta niepodejrzewana lokalizacja choroby przerzutowej, co spowoduje istotną zmianę w postępowaniu. W innych sytuacjach, takich jak zapalny rak piersi z wyczuwalną adenopatią pachową, statystyczne prawdopodobieństwo wystąpienia dodatkowej choroby odległej jest większe. Jednak jak wysokie może być to prawdopodobieństwo, wartość badania PET nigdy nie osiągnie 100%. Decyzje dotyczące pokrycia i algorytmy opierają się na tych prawdopodobieństwach, ale ze względu na swoją naturę mogą ograniczać autonomię onkologa w podejmowaniu specyficznych dla danego pacjenta decyzji dotyczących wykorzystania badania PET w oparciu o wszystkie dostępne dowody.
Podsumowując, badanie PET okazało się nieocenionym narzędziem w diagnostyce, ocenie zaawansowania i leczeniu pacjentów onkologicznych. Rozszerzenie zakresu wskazań do badania PET nastąpiło wraz z wykazaniem jego wartości w recenzowanej literaturze. Mimo że nadal istnieją luki w wiedzy, szczególnie w odniesieniu do rozwijających się terapii celowanych i rzadkich nowotworów, badanie PET wyraźnie wykazało swoją wartość, a w pewnych sytuacjach może faktycznie obniżyć całkowity koszt opieki poprzez unikanie niepotrzebnych lub daremnych interwencji.
Ujawnienie informacji finansowych:Autor nie ma istotnych interesów finansowych ani innych związków z producentem jakiegokolwiek produktu lub dostawcą jakiejkolwiek usługi wymienionej w tym artykule.
1. Hillner BE, Siegel BA, Liu D, et al. Relationship between cancer type and impact of PET and PET/CT on intended management: findings of the National Oncologic PET Registry. J Nucl Med. 2008;49:1928-35.
2. Verboom P, van Tinteren H, Hoekstra OS, et al. Cost-effectiveness of FDG-PET in staging non-small cell lung cancer: the PLUS study. Eur J Nucl Med Mol Imaging. 2003;30:1444-9.
3. Smyth E, SchĂśder H, Strong VE, et al. A prospective evaluation of the utility of 2-deoxy-2-fluoro-D-glucose positron emission tomography and computed tomography in staging locally advanced gastric cancer. Cancer. 2012;118:5481-8. PET Registry. J Nucl Med. 2008;49:1928-35..