„Wyobraź sobie taką sytuację: Szukasz nowego domu, a twój agent nieruchomości pokazuje ci idealne miejsce z widokiem na wodę w cenie znacznie niższej niż na rynku. Twój instynkt mówi ci, że nie musi być coś nie tak z domu. Agent zapewnia, że właściciel chce tylko szybkiej sprzedaży. Czy powinieneś go kupić?
Or, powiedzmy, że przyjazny przełożony z pracy zaprasza do swojego pokoju hotelowego na koktajle podczas podróży służbowej. Twój instynkt ostrzega Cię, abyś nie stawiał się w ryzykownej sytuacji. Zastanawiasz się jednak, czy nie narazisz się niepotrzebnie na obrazę, odmawiając niewinnego napoju. Co powinieneś zrobić? Życie jest pełne takich dylematów, a my, ludzie, przez większość czasu ignorujemy nasze instynkty – ten głos w naszej głowie, który mówi nam, żeby coś zrobić lub nie robić.
Reklama
„Instynkty są najbardziej automatyczną i zakorzenioną reakcją na każdy scenariusz przedstawiony przez świat organizmowi wyposażonemu w mózg” – mówi psycholog obliczeniowy dr Stephen Thaler w e-mailu. „Muszą być szybkie i niekontemplacyjne, aby z powodzeniem radzić sobie z nagłymi zagrożeniami i możliwościami w świecie.”
Jako istoty ludzkie rodzimy się z instynktami przetrwania, takimi jak reakcja „walcz lub uciekaj”, która pomaga nam ocenić sytuację i określić, czy powinniśmy spotkać się z niebezpieczeństwem z głową, czy też spieszyć się do wyjścia.
Może się wydawać oczywiste, co robić, gdy stajemy w obliczu dzikiego zwierzęcia, takiego jak niedźwiedź grizzly (a może nie). Ale inne sytuacje są bardziej złożone, takie jak te opisane wcześniej. Czy zawsze powinniśmy podążać za naszymi instynktami? A dlaczego nie?
„Najbardziej prawdopodobnym powodem, dla którego ludzie nie podążają za instynktem, jest ich obraz siebie – rządzony przez jaźń narracyjną znajdującą się między innymi w grzbietowo-bocznej korze przedczołowej (DLPFC)” – informuje Kyra Bobinet, M.D., neurobiolog i dyrektor generalny engagedIN, firmy neurobiologicznej specjalizującej się w zmianie zachowań. (DLPFC to region mózgu, który zajmuje się pamięcią, rozumowaniem, planowaniem i innymi funkcjami wykonawczymi). „Oznacza to, że nasza podświadomość nieustannie prześwietla każde doświadczenie i działanie pytaniem: 'Czy to jestem ja, czy nie?'. Kupujemy ubrania, jemy jedzenie lub publikujemy rzeczy na mediach społecznościowych, które pasują do obrazu 'mnie'- jednocześnie odrzucając wszystko, co jest 'nie ja' – w tym instynkt, który jest sprzeczny z tym, kim myślimy, że jesteśmy.”
Zabawne jest to, że często postrzegamy instynkty jako irracjonalne sądy migawkowe, ale proces jest bardziej zawiły niż to. W rzeczywistości instynkt jest kompilacją wspomnień i doświadczeń, które zazwyczaj prowadzą nas do dokonania najlepszego możliwego wyboru w oparciu o poprzednie zdarzenia.
„Jako ludzie, musimy zachować nasz świadomy umysł, lub pamięć roboczą, dla pilnych decyzji i problemów. W przeciwieństwie do tego, nasz system pamięci ukrytej działa w naszej podświadomości, śledząc i łącząc nasze doświadczenia w rozpoznawalne wzorce” – mówi Bobinet. „Doświadczamy instynktu, czyli intuicji, kiedy system pamięci ukrytej rozpoznaje wzorzec, który powtarza się zbyt często lub ma dla nas znaczące konsekwencje – i przedostaje się on do naszego świadomego umysłu. Instynkt jest wewnętrznym systemem alarmowym, który przeważnie oszczędza naszą świadomą energię, dopóki nie jest to absolutnie konieczne.”
To wszystko jest dobre, ale większość z nas nigdy nie zdaje sobie sprawy, że to właśnie się dzieje. Więc wybieramy zamiast tego ignorowanie naszych instynktów. Jednym z powodów jest strach przed utratą, jak twierdzi psycholog dr Michael Salamon. Wskazuje on na badania, które wykazały, że 19 procent narzeczonych, którzy doświadczyli zimnych stóp, ale pobrali się i tak rozwiedli się cztery lata później (w porównaniu z 8 procentami narzeczonych, którzy doświadczyli żadnych wątpliwości).
„, że jeśli 'nie ożenię się teraz, to może nigdy się nie ożenię', może być jedną z przyczyn napędowych dla ludzi, aby przejść przez z wesela, które czują dyskomfort o”, mówi w e-mailu. „Innym powodem jest przekonanie, że są niezwyciężeni. W takich sytuacjach ludzie myślą, że są silniejsi, bardziej sprawni niż są w rzeczywistości i stawiają się w sytuacjach, w których doznają obrażeń zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych.”
Inne wyjaśnienie, dlaczego niektórzy ludzie ignorują instynkty bardziej niż inni, odnosi się do wczesnego dzieciństwa, według psychologa i założyciela niszowej strony randkowej, dr Wyatta Fishera, licencjonowanego psychologa i autora książki „Total Marriage Refresh”. „Jako dzieci przechodzimy przez fazę zwaną autonomią vs wstydem i zwątpieniem. Jeśli jesteśmy często chwaleni za nasze nowe umiejętności, rozwijamy poczucie autonomii; jeśli jednak jesteśmy krytykowani za nasze nieudane próby nowych umiejętności dorastania, wtedy rozwijamy poczucie wstydu i zwątpienia. Dorośli, którzy najbardziej wątpią w swoje instynkty, zazwyczaj byli najbardziej krytykowani lub zaniedbywani w okresie dorastania.”
Nie zapominaj, że istnieje różnica między dobrymi i złymi instynktami. „Dobry instynkt to instynkt samoobrony, np. przeczucie, że ktoś może być zagrożeniem lub że nowy przyjaciel może nie być zbyt godny zaufania” – mówi Fisher. „Zły instynkt jest wtedy, gdy mamy chęć wyrządzenia krzywdy innym, zwykle z powodu zranienia lub urazy”. Dodaje neuronaukowiec Kyra Bobinet: „Zły instynkt może być zdefiniowany przez fałszywe postrzeganie rzutowane na podstawie przeszłych doświadczeń, takich jak przekonanie, że duży biały pies ma zamiar cię ugryźć tylko dlatego, że podobnie wyglądający pies ugryzł cię, gdy byłeś młody.”
Reklama