Nowe badania ujawniają ukrytą historię niedźwiedzi brunatnych w Wielkiej Brytanii, sugerując, że 1500 lat temu wciąż grasowały one na wolności.
Badania podsuwają dwa scenariusze. Albo „rodzime niedźwiedzie” wyginęły około wczesnego średniowiecza, albo zniknęły około 3000 lat temu w epoce brązu lub w czasach neolitu.
Żywe niedźwiedzie były również importowane przez Rzymian do walki lub na pokazy.
Mało wiadomo o historii zwierzęcia, mimo że mówi się o „ponownym zdziczeniu”, mówi archeolog dr Hannah O’Regan.
Jej włoki archiwów muzealnych i opublikowanych zapisów są najbardziej szczegółowym badaniem niedźwiedzia brunatnego w Wielkiej Brytanii.
„Niedźwiedź brunatny był bardzo blisko związany z ludźmi przez tysiące lat w Wielkiej Brytanii – zarówno dzikich, jak i żyjących w niewoli” – mówi dr O’Regan, z wydziału klasyki i archeologii na Uniwersytecie w Nottingham.
„Niedźwiedzie brunatne i ludzie byli ze sobą związani przez cały czas. Widzimy to dziś na przykładzie naszych pluszowych misiów.”
Nie można dokładnie powiedzieć, kiedy i gdzie niedźwiedzie wyginęły na wolności, ponieważ nie ma zbyt wielu dowodów z naturalnych miejsc, takich jak jaskinie, torfowiska i bagna.
Jeden scenariusz, oparty na dowodach z jaskini w Yorkshire Dales, sugeruje, że niedźwiedź brunatny wyginął we wczesnym średniowieczu – między 425 a 594 r. n.e.
Jednakże istnieje niewielka szansa, że niedźwiedzie jaskiniowe z Yorkshire były potomkami niedźwiedzi importowanych do Wielkiej Brytanii z innych części Europy przez Rzymian.
Niedźwiedzie młode spędzają więcej czasu z matkami
Tajemnicza małpa znaleziona w starożytnym grobowcu
Jak schłodzić niedźwiedzia polarnego?
W tej wersji wydarzeń, niedźwiedzie wyginęły znacznie wcześniej, w późnym neolicie lub wczesnej epoce brązu, a inne znaleziska pochodzą od importowanych niedźwiedzi, żywych lub martwych.
Cokolwiek okaże się prawdą, niedźwiedzie odcisnęły swoje piętno na historii Wielkiej Brytanii poprzez dzieła sztuki, kamienie nagrobne, kości, skóry i okazy muzealne.
Niedźwiedzie w Wielkiej Brytanii: Krótka historia
Przed epoką lodowcową
Niedźwiedź brunatny (Ursus arctos) był niegdyś szeroko rozpowszechniony w całej Wielkiej Brytanii, występował w stanie dzikim od Devon w południowej Anglii do Sutherland w północnej Szkocji.
Jednak do końca ostatniej epoki lodowcowej populacje zmniejszyły się i stał się rzadki.
Po epoce lodowcowej
Od epoki lodowcowej dr O’Regan znalazł dowody na istnienie niedźwiedzi (żywych lub martwych) w 85 miejscach w Anglii i Szkocji, od epoki kamiennej do czasów postśredniowiecznych.
Niedźwiedzie były rzadkością w Szkocji, Walii i East Midlands, ale częściej znajdowano je w Yorkshire, na wschodzie, południu i w Londynie.
Danych z Walii jest niewiele, prawdopodobnie dlatego, że okazy nie zostały jeszcze przeanalizowane.
Liczba niedźwiedzi zaczęła spadać w epoce kamiennej, by w epoce żelaza osiągnąć bardzo niską wartość.
Niedźwiedzie w rzymskiej Brytanii (AD 43-410)
Wydaje się, że w rzymskiej Brytanii było więcej niedźwiedzi – co sugeruje, że żywe zwierzęta były importowane z Europy kontynentalnej.
Fakt, że okazy muzealne z czasów rzymskich zawierają wiele części ciała sugeruje, że żywe niedźwiedzie były prawdopodobnie obecne i wykorzystywane w rozrywce, w tym tańcu niedźwiedzia i przynętach.
Wczesne średniowiecze (AD 410-1066)
W czasach anglosaskich pazury niedźwiedzi znajdowano w urnach kremacyjnych. A w epoce Wikingów, duże rzeźbione kamienie zwane hogbacks, używane do oznaczania grobów, zostały znalezione z wyrzeźbionymi niedźwiedziami.
Dr O’Regan mówi, że ludzie mogli kojarzyć niedźwiedzia z pewnymi cechami, takimi jak władza.
Odkrycie maleńkich figurek niedźwiedzi na grobach dzieci sugeruje, że mogły one zostać tam umieszczone, aby strzec i chronić mieszkańców.
Od roku 1066
Po zakończeniu średniowiecza jedyne dowody na istnienie niedźwiedzi znaleziono w Londynie – z powodu aren do zabijania niedźwiedzi na południowym brzegu Tamizy – oraz w Edynburgu, gdzie okazy były przechowywane w szkole medycznej, prawdopodobnie w celu nauczania studentów.
Niedźwiedzie były obecne w Tower of London i nadal były importowane do Wielkiej Brytanii aż do XX wieku.
Tańczące niedźwiedzie były powszechną formą rozrywki. Niedźwiedzie były również szeroko wykorzystywane dla swoich części ciała, z niedźwiedzim tłuszczem nadal jest sprzedawany w Wielkiej Brytanii na początku XX wieku jako przypuszczalne leczenie utraty włosów.
Praca została opublikowana w czasopiśmie Mammal Review.
Śledź Helen na Twitterze.