Jean-Paul Marat, osławiony swoimi inspirującymi, a zarazem agresywnymi publikacjami podczas Rewolucji Francuskiej, był jedną z najbardziej wpływowych postaci końca XVIII wieku. W rzeczy samej, jego radykalne publikacje pomogły wywołać gwałtowny sposób działania rewolucji.
Powszechna analiza Marata pochodzi głównie z jego własnych radykalnych dzieł pisanych, jednak istnieją również spekulacje na temat jego charakteru pochodzące od „ślepych wielbicieli i namiętnych wrogów „1. Marat wywołuje bezwzględne osądy swoich współczesnych i rewizjonistów w odniesieniu do jego usposobienia i roli, jaką odegrał podczas Rewolucji Francuskiej.2 Marat był uważany za „Przyjaciela Ludu”, co jest synonimem tytułu jego najbardziej rozpowszechnionego pamfletu zatytułowanego L’Ami du Peuple (Przyjaciel Ludu)3 . Stopień uwielbienia ludu został potwierdzony po jego zabójstwie w lipcu 1793 r.4 Nie ma zbyt wielu niejasności co do przekonań Marata; jego publikacje ilustrują jego konkretne przekonania, pomimo konsekwentnego nawoływania do rozlewu krwi. „…Nie chcę ani stanowiska, ani emerytury…Moją jedyną ambicją jest pomoc w ocaleniu narodu: niech będzie wolny i szczęśliwy, a wszystkie moje życzenia zostaną spełnione. „5
Marat urodził się w Boudry, ówczesnym księstwie pruskim, 24 maja 1743 r.6 Był jednym z dziewięciorga dzieci; jego ojciec, Jean Mara, był dobrze wykształconym Francuzem, który pierwotnie był hugenotem, co stwarzało ograniczone możliwości zatrudnienia ze względu na jego przynależność religijną.7 Jean-Paul Marat był opisywany jako „…okropnie brzydki mały człowiek, prawie karzeł… „8 Jego brak higieny był wymieniany w wielu opisach. Jego charakter opisywano jako człowieka „…przeżartego nienawiścią i zazdrością. „9 Spotykał się z wieloma odrzuceniami zarówno na polu akademickim, jak i zawodowym.
Reklama
Młode dorosłe życie Marata ostatecznie stało się zróżnicowane pod względem rezydencji i edukacji. Opuścił dom w wieku szesnastu lat z marzeniami o wielkim sukcesie. Marat mieszkał w Anglii, Francji, Holandii i we Włoszech.10 Został lekarzem samoukiem i w końcu stał się tak renomowany jako lekarz, że był pożądany wśród francuskiej arystokracji.11 Z medycznym wykształceniem Marata pisał często o nauce, jak również o polityce i ideałach oświecenia. Marat czerpał wpływy z dzieł Montesquieu i Rousseau w odniesieniu do swoich badań naukowych, a Wolter skrytykował jego publikację Chains of Slavery (Łańcuchy niewolnictwa).12 Marat zaczął zdobywać sławę w oczach opinii publicznej, co było jego pragnieniem od najmłodszych lat.13 Niektórzy analitycy Marata wyjaśniają, że przed zdobyciem uznania żywił on urazę do każdego, kto miał pieniądze lub status, ze względu na odrzucenie, z jakim spotkał się przez większość swojego młodego, dorosłego życia.14 Uważa się, że to również było czynnikiem wpływającym na jego zdolność do odnoszenia się do biednych i uciśnionych. 15
Mimo że Marat nieustannie prowadził badania w całej Europie, w 1776 r. osiadł w Paryżu (do czasu licznych zesłań w czasie rewolucji).16 Kiedy Marat wyczuł zmiany polityczne podczas zwołania Estates General, odłożył karierę naukową, by całkowicie poświęcić się polityce i sprawie Trzeciej Dzielnicy17. Marat zawsze był zaangażowany w politykę; początkowo opowiadał się za dyktaturą, a później za Trybunałem Rewolucyjnym.18 Główną inspiracją dla Marata była publikacja książki Abbé Sieyèsa What is the Third Estate? Dziedzictwo Marata z czasów rewolucji określają jego liczne publikacje i bezwarunkowe poparcie ze strony Trzeciej Instancji, w szczególności San Culottes.19
Publikacja, z której Marat jest najbardziej znany, powstała w 1789 r. i nosi tytuł L’Ami du Peuple. Motywacją dla jego kariery dziennikarskiej i powstania tej publikacji była chęć poparcia ubogich i „mistrzostwa” w ich sprawie.20 Ta inspirująca sprawa była zbieżna z jego ambicjami promowania rewolucyjnego aktywizmu i przyciągała poparcie ludu.21 Przyszłość rządu francuskiego i przyszłość ludu były stałymi tematami jego artykułów, przyćmionymi przez jego inspirujący i pełen pasji język:
Masa członków klubów, gaduł i próżnych petentów, którzy ukrywają się w momencie kryzysu, pozostawiając swoich współobywateli na rzeź…LIBERTY ZROBI W PYŁ WSZYSTKICH TYRANÓW WSZECHŚWIATA. Ludzie: to są bohaterowie, którzy powinni stanąć w waszej obronie i przyczynić się do waszego triumfu. Jakby kilka niedorzecznych frazesów wystarczyło, by zmiażdżyć niezliczonych wrogów wolności. O głupi narodzie! Dlaczego nie zrezygnowałeś z próżnego bełkotu i nie poszedłeś za radą swojego przyjaciela, nie uzbroiłeś się w sznur, w sztylety i nie zakończyłeś dni tych z twoich pokonanych wrogów, którzy mieliby czelność powstać ponownie.22
Publikacje Marata były wciągające, co jest produktem większości propagandy. Jego słowa i dobór zwrotów odzwierciedlałyby słowa dwudziestowiecznych dyktatorów, „…wrogowie wolności…” i „…zło, które dotyka naszą Ojczyznę”, równoległe do przemówień Hitlera i Stalina.23 Marat inspirował nacjonalizm poprzez słowa takie jak „ojczyzna” i „wolność”. Brakowało mu niejasnych treści; za wrogów Francji uważał każdego, kto był przeciwny jego sprawie. Jak na ironię, w czerwcu 1793 roku Marat ostrzega, by nie puszczać w obieg żadnych niebezpiecznych publikacji24. Jednak w miarę rozwoju prac Marata, rosła też jego agresja; wściekłość Marata, która sączyła się spod jego pióra, trafiała do mas i wywoływała przemoc jako część większego ruchu, którego świat jeszcze nie widział.
Wiele wspólnych tematów podkreślonych w większości dzieł Marata, w tym w L’Ami du Peuple, który później stał się dziennikiem wykonawczym Republiki Francuskiej około 1793 roku, zatytułowanym Journal de la République Française, opiera się na ubóstwie, głodzie i wojnie zarówno zagranicznej, jak i domowej. Fragment Journal de la République Française, ilustruje cele Marata dla tej szczególnej publikacji:
Dziennik Przyjaciela Ludu jest zbyt znany, abym mógł dać szczegółowy prospekt gazety, która go zastąpi. Obnażanie spisków, demaskowanie zdrajców, obrona praw ludu, zdawanie relacji z prac Konwentu, śledzenie jego marszu. Przywrócenie do zasad tych spośród jej członków, którzy od nich odeszli, i poświęcenie moich świateł nowej konstytucji, która zostanie nadana Francji: oto cel tego dziennika.25
Przy obietnicach Marata pojawia się poczucie bezpieczeństwa. Łatwo zrozumieć, w jaki sposób zyskał on tak masowe poparcie. Obietnica obrony praw zwykłego człowieka, jak również informowanie ludu o postępach w pracach Konwentu to oczywiste powody, dla których lud pokładał w Maracie zaufanie. Marat wysłuchiwał także każdego San Culottes, który się do niego zwracał i był znany z tego, że rozdawał swoje pieniądze, aby nakarmić biedniejszych od siebie26 . Obietnica nowej konstytucji dawała ludziom nadzieję na reformy i bezpieczeństwo we Francji, a zwłaszcza w Paryżu. Najbardziej znacząca linia tego fragmentu pochodzi z drugiego zdania: „…ujawnienie spisków, zdemaskowanie zdrajców”. Ta perspektywa miała być dominującą siłą dla przywódców takich jak Marat, Robespierre i partia jakobinów podczas rządów terroru, które według wielu historyków rozpoczęły się dopiero w 1793 roku.27 Wiele z jego fragmentów, podobnie jak poprzednie, które zostały opublikowane w 1792 roku, zapowiada gwałtowny charakter rewolucji po 1793 roku, ilustrując jego rolę jako możliwego podżegacza w imieniu pism Marata.
Francja nie była w całości złożona z wielbicieli Marata, niektórzy krytycy nazywali go szaleńcem. Marat był obwiniany za wiele aktów przemocy, które wybuchały we Francji, szczególnie za masakry wrześniowe, które miały miejsce w Paryżu. Według biografa Ernesta Belforta, Baxa, Marat nie był bezpośrednim inicjatorem tych wydarzeń, jednak jego rola i entuzjazm dla nich są kwestionowane. Bax początkowo broni Marata w swojej biografii Jean-Paul Marat: The People’s Friend, stwierdzając: „Sekcje Paryża zaczęły działać same z siebie. Marat i jego Komitet Nadzoru co najwyżej przejęli kontrolę nad ruchem, który już rozpoczął się spontanicznie… „28 Bax wzmacnia swoje stanowisko w sprawie wpływu Marata, pisząc: „…zapobieżenie lub powstrzymanie potężnego ruchu, który teraz opanował cały rewolucyjny Paryż, było poza możliwościami jakiegokolwiek człowieka. „29 Bax był krytykowany za brak bezstronnych publikacji na temat Marata; badania Baxa określają Marata jako bohatera30. Według historyka Sarela Eimerla „Ktoś musiał je zorganizować i prawie na pewno tą osobą był dziki karzeł, jakim był Marat. „31 Masakry wrześniowe wciąż pozostają niepewne, jeśli chodzi o ich początek, jednak wśród historyków wciąż toczy się dyskusja, czy to Marat był ich inicjatorem.
W związku ze znanymi przekonaniami Marata i jego antagonistycznymi publikacjami, pojawiły się spekulacje na temat zdrowego rozsądku Marata, pojawiły się oszczerstwa dotyczące jego charakteru, na które natychmiast odpowiada w pierwszym numerze Journal de la République Française. Fragment ten nie tylko ilustruje zarzuty stawiane Maratowi, ale także jego użycie „płomiennego języka” i jego poczucie własnej wartości:
Reklama
Złamałem to mordercze ramię w rękach moich oszczerców, ale oni tylko przestali oskarżać mnie o nikczemność, by oskarżyć mnie o wściekłość; tchórze, ślepcy, łajdacy i zdrajcy połączyli się, by przedstawić mnie jako kompletnego szaleńca…Trzysta przepowiedni potwierdzonych faktami rewolucji pomściło mnie za te zniewagi…szalony patriota uchodzi teraz za proroka.32
Marat’s writing style flows in a way of elegance yet is powerful due to his word choices such as, „murderous” and „rage”. Ten fragment odzwierciedla wiele z innych publikacji Marata w odniesieniu do jego powtarzającego się tematu winy. W wielu publikacjach Marata „wrogowie ojczyzny”, „zdrajcy” i spiskowcy są traktowani jako wrogowie Francji i narodu.33 Publikacje Marata nie tylko wywołały przemoc podczas Terroru, ale także paranoję, która była podstawą tej przemocy. Każdy kryzys potrzebował kozła ofiarnego, a wkrótce nieokreśloność tego, kim byli rzekomi wrogowie, miała zostać obnażona przez niesłuszne oskarżenia i walkę polityczną, po której następowało zaangażowanie w gilotynę. Pomysł, że w granicach Francji znajdowali się wrogowie rewolucji, został stworzony nie tylko przez Marata, ale jeszcze bardziej podsycił i tak już katastrofalny eksperyment z wolnością za pomocą propagandowego narzędzia paranoi. Robespierre realizował tę ideologię nawet po śmierci Marata.34Continued on Next Page”