Articles

Richards on the Brain

Posted on

Ekteroceptor(y): wyspecjalizowane do wykrywania informacji sensorycznych ze środowiska zewnętrznego (takich jak bodźce „wzrokowe”, „węchowe”, „smakowe”, „słuchowe” i dotykowe). Znajdują się blisko powierzchni ciała. Wrażliwe na dotyk (lekka stymulacja powierzchni skóry), „ciśnienie” (w głębokich warstwach skóry, lub głębszych częściach ciała), temperaturę, „ból” i „wibracje”. (Patestas, 139)

Interoceptor(y): wykrywa(ją) informacje sensoryczne dotyczące stanu środowiska wewnętrznego organizmu, takie jak rozciąganie, „ciśnienie krwi”, „pH”, stężenie „tlenu” lub „dwutlenku węgla” oraz „osmolarność”. (Patestas, 139)

Osmoreceptor(y): grupa komórek w „podwzgórzu”, które monitorują stężenie „krwi”. Jeśli wzrośnie ono nieprawidłowo, jak w przypadku „odwodnienia”, osmoreceptory wysyłają impulsy nerwowe do „podwzgórza”, które następnie zwiększa tempo uwalniania „wazopresyny” z „przysadki mózgowej”. Utrata wody z organizmu w moczu jest w ten sposób ograniczona, dopóki stężenie we krwi nie wróci do normy. (OxfordMed)

Nociceptor(y): receptor, który reaguje na bodźce odpowiedzialne za odczuwanie bólu. (OxfordMed) Wykrywa ból przeszywający, ból gorąca, ból chemiczny, ból „stawowy”, ból tkanek głębokich, łaskotanie i swędzenie. (Blakeslee, 8) Znajduje się w skórze, „mięśniach” i „organach” wewnętrznych. (Hockenbury, 102) Szybko adaptujące się receptory, które są wrażliwe na szkodliwe lub bolesne bodźce. Znajdują się na zakończeniach lekko „mielinizowanych” „wolnych zakończeń nerwowych” lub nie mielinizowanych włókien. (Patestas, 139)

Włókna A-Delta: reprezentują system „szybkiego bólu”. Przekazują ostry, intensywny, ale krótkotrwały ból związany z bezpośrednim urazem. (Hockenbury, 103)

Włókna C: nie zmielinowane włókna przekazujące ból. (Patestas, 139) Reprezentują system „powolnego bólu”. Gdy ostry ból ustępuje, włókna C przekazują dłużej trwający, pulsujący, piekący ból urazu. Pulsujący ból przenoszony przez włókna C stopniowo zmniejsza się w miarę gojenia się rany w okresie dni lub tygodni. (Hockenbury, 103)

Mechanoreceptor(y): aktywowany po fizycznej „deformacji” z powodu dotyku, nacisku, rozciągnięcia lub wibracji skóry, mięśni, „ścięgien”, „więzadeł” i (stawów), w których przebywa. (Patestas, 139) Komórki wyspecjalizowane do (przekazywania) bodźców mechanicznych i przekazują tę informację centralnie w układzie nerwowym. Komórki mechanoreceptorowe obejmują komórki włoskowate „ucha wewnętrznego”, które pośredniczą w słyszeniu i utrzymywaniu równowagi. (MeSH)

Wolne zakończenia nerwowe: obecne w naskórku, skórze właściwej, rogówce, miazdze zębowej, „błonach” śluzowych jamy ustnej i nosowej, drogach „oddechowych”, żołądkowo-jelitowych i moczowych, mięśniach, ścięgnach, więzadłach, torebkach stawowych i „kościach”. Są one stymulowane przez dotyk, ciśnienie, termiczne, lub bolesne bodźce. (Patestas, 140)

Receptor(y) haptyczny(e): składa się z „dendrytu” przyczepionego do włosa lub do tkanki łącznej lub dendrytu zamkniętego w kapsule tkanki. Mechaniczna stymulacja włosa, tkanki lub kapsuły aktywuje specjalne „kanały” na dendrycie, które z kolei inicjują „potencjał czynnościowy”. (Kolb, 370)

Ciałka Meissnera: reagują na dotyk. (Kolb, 371) Obecne w skórze warg, przedramienia, dłoni i podeszwy, jak również w tkance łącznej języka. Są one „szybko adaptujące się” i wrażliwe na (delikatną) dyskryminację dotykową, a zatem mają wielkie znaczenie dla osób niedowidzących, pozwalając im być w stanie czytać „Braille’a”. (Patestas, 141)

Ciałka Paciorkowca: reagują na wrażenia trzepotania. (Kolb, 371) Ważne receptory sensoryczne związane ze zmysłem dotyku, zlokalizowane pod skórą. Kiedy są stymulowane przez nacisk, przekształcają stymulację w wiadomość neuronową, która jest przekazywana do mózgu. (Hockenbury, 102)

Ciałka Ruffiniego: reagują na wibracje. (Kolb, 371)

Proprioceptor(y): wrażliwe na rozciąganie mięśni i ścięgien oraz ruch stawów. (Kolb, 371) Znajdują się w mięśniach i stawach. Dostarczają informacji o pozycji ciała i ruchu. Nieustannie przekazują do mózgu informacje o zmianach pozycji ciała i napięcia mięśniowego. (Hockenbury 104-105) Przekazują informacje sensoryczne z mięśni, ścięgien i stawów o położeniu części ciała, np. kończyny w przestrzeni. Istnieje statyczny „zmysł pozycji” odnoszący się do nieruchomej pozycji i „zmysł kinestetyczny” odnoszący się do ruchu części ciała. Obejmuje receptory „układu przedsionkowego” znajdujące się w uchu wewnętrznym, przekazujące informacje sensoryczne o ruchu i orientacji głowy. (Patestas, 139) Istnieją dwa rodzaje komórek proprioceptorowych – jeden jest osadzony w mięśniach i ścięgnach i mierzy ich rozciąganie. Drugi jest osadzony w chrząstce między stawami szkieletowymi i śledzi obciążenie (ciężar) oraz tempo poślizgu w każdym stawie. Nasz mózg wykorzystuje te dane wejściowe do obliczania prędkości i kierunku ruchu kończyn (Blakeslee, 9)

Thermoreceptor(y): wrażliwy na ciepło, zimno, nadmierne ciepło lub nadmierne zimno. (Patestas, 139) Receptory komórkowe, które pośredniczą w odczuwaniu temperatury. Termoreceptory u kręgowców zlokalizowane są głównie pod skórą. U ssaków istnieją oddzielne typy termoreceptorów dla zimna i ciepła oraz „nocyceptory”, które wykrywają zimno lub ciepło na tyle ekstremalne, że powodują ból. (MeSH)

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *