Jednym z czynników, które możemy wykorzystać, aby lepiej zrozumieć, jak stosować daną teorię etyczną, jest określenie, czy jest ona deontologiczna czy teleologiczna. Deontologiczne systemy etyczne opierają się na naszym poczuciu obowiązku postępowania zgodnie z tym, co jest słuszne. Dlatego też koncentrują się one na tym, czy dane działanie jest moralnie słuszne samo w sobie, a nie na konsekwencjach, intencjach czy motywach działania. Można powiedzieć, że te zasady są zatem „absolutne” – mają całkowity autorytet i nie zmieniają się, aby dopasować się do różnych sytuacji, ale raczej powinny być stosowane przez cały czas. Przykładem teorii deontologicznej jest Naturalne Prawo Moralne Akwinaty, ponieważ proponuje ona zestaw kluczowych „naczelnych nakazów” i odwołuje się do naszego obowiązku ich przestrzegania, niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdujemy; na przykład zasada, że zawsze musimy działać, aby „zachować życie” – czyli nie zabijać.Teoria teleologiczna, z drugiej strony, zwraca uwagę na konsekwencje lub „koniec” działania, aby określić, czy jest ono moralnie słuszne. Pochodzi to od greckiego słowa „telos” oznaczającego „ostateczny cel”. Teoria teleologiczna może być zatem stosowana sytuacyjnie i kontekstowo – musimy rozważyć, czy dane działanie w danej sytuacji przyniesie pożądany rezultat. W teorii utylitaryzmu Benthama, na przykład, wszystkie działania, które prowadzą do „przyjemności” lub „użyteczności” są moralnie słuszne. W tym przypadku nie możemy powiedzieć, że „zabijanie jest zawsze złe”, ale powinniśmy rozpatrywać przypadki oddzielnie ze względu na ich rezultaty: na przykład w przypadku kary śmierci dla udowodnionego seryjnego mordercy, może to być postrzegane jako moralnie uzasadnione, ponieważ zmniejsza ogólny ból.