Malarstwo akwarelowe jest jedną z najbardziej dostępnych form sztuki. Prawdopodobnie każdy próbował tego typu malarstwa w jakimś momencie swojego życia, czy to na zajęciach plastycznych jako dziecko, czy też odkrywając je dopiero jako dorosły. Pomimo tej znajomości, jednak wiele osób nie zna jej bogatej historii i niektórych z najbardziej znanych artystów akwareli, którzy uczynili to medium tym, czym jest dzisiaj.
Podobne do sztuki tekstylnej, malarstwo akwarelowe ma korzenie w paleolitycznej Europie, ale zyskało pewną popularność w iluminacji manuskryptów w średniowieczu. Używając jaskrawo kolorowych pigmentów, artyści ilustrowali małe sceny i dekoracyjne wzory na marginesach ręcznie pisanych książek. Te wyszukane teksty nie były przeznaczone dla wszystkich – do stworzenia jednego iluminowanego manuskryptu potrzeba było czterech osób – a często religijne dzieła ograniczały się głównie do klasztorów.
Renesans sprawił, że malarstwo akwarelowe znalazło się w centrum uwagi. Wyszło ono poza dekoracyjne manuskrypty i trafiło do dzieł artystów takich jak Albrecht Dürer. On, podobnie jak inni malarze sztalugowi w tym czasie, używał akwareli do szkiców, kopii lub nieformalnych rysunków. Malarstwo akwarelowe zostało również zaadoptowane przez klasę elitarną jako część ich ogólnego wykształcenia i ostatecznie spopularyzowane – szczególnie w Anglii – jako sposób na kronikę podróży. Ale choć malarstwo akwarelowe było dobrze znane, nie traktowano go tak poważnie jak malarstwo olejne czy grafikę.
W XIX wieku akwarele zyskały jednak poważny wzrost statusu. Było ogólne podekscytowanie światową eksploracją, a dzikie zwierzęta i ilustracje przyrodnicze były używane do ilustrowania publikacji naukowych. Artysta i ornitolog John James Audubon reprezentuje szczyt tego ruchu, a on użył malarstwa akwarelowego, aby pomóc przynieść jego realistyczne rysunki ptaków do życia. Jego słynna książka „Ptaki Ameryki” (1827 – 1839) zidentyfikowała 25 nowych gatunków. Dzięki niej rozpoczął tradycję artystyczną, która trwa do dziś – przewodniki terenowe ilustrowane akwarelami.
Podczas gdy Audubon miał powściągliwe, techniczne podejście do swojej pracy, inni słynni artyści akwareliści nie byli tak precyzyjni. Georgia O’Keeffe, na przykład, bawiła się płynnością medium, aby stworzyć obrazy, które są pięknymi polami intensywnych kolorów. Podobnie jak Audubon, była zainspirowana światem przyrody, ale jej interpretacja tego świata jest zupełnym przeciwieństwem. Razem pokazują niesamowity zakres, jaki posiada akwarela.
Aby zrozumieć dzisiejszy urok malarstwa akwarelowego, dowiedz się więcej o niektórych z najbardziej znanych artystów akwarelistów w historii.
Albrecht Dürer (1471 – 1528)
„Lewe skrzydło niebieskiego wałka”, około 1500 lub 1512. (Zdjęcie: Public Domain)
Albrecht Dürer był człowiekiem wielu talentów i znany był ze swoich obrazów, drzeworytów i rycin. Jeśli chodzi o akwarelę, był uważany za jednego z pierwszych wybitnych malarzy europejskich, którzy używali tego medium w swojej pracy. Przybierało to formę szkiców krajobrazów i natury, które możemy oglądać do dziś dzięki jego niemal obsesyjnemu kolekcjonowaniu prac.
„Dziewica z dzieckiem z mnóstwem zwierząt i roślin”, ok. 1503. (Zdjęcie: Public Domain)
J.M.W. Turner (1775 – 1851)
„Great Yarmouth Harbour, Norfolk,” około 1840. (Zdjęcie: Public Domain)
Jak Dürer, J.M.W. Turner zajmował się czymś więcej niż malarstwem akwarelowym. Zaliczając poezję i nauczanie do swoich zainteresowań, jego ogólny talent artystyczny był pielęgnowany od najmłodszych lat. Swoje umiejętności w malowaniu akwarelami wykorzystywał na wystawach i w pracach komercyjnych, które przyniosły mu „pierwszy prawdziwy dochód”. Później Turner używał tego medium jako sposobu na kronikę swoich podróży – jego pasja do niego nigdy nie słabła. W ostatniej dekadzie jego życia zawodowego nastąpił gwałtowny wzrost produkcji obrazów akwarelowych.
„Nantes from the Ile Feydeau,” circa 1829-1830. (Zdjęcie: Public Domain)
William Blake (1757 – 1827)
William Blake uważany jest za jednego z największych poetów języka angielskiego, ale na uwagę zasługuje również jego sztuka. Uczył się jej w dzieciństwie, terminował u grawera, a następnie spróbował malarstwa akwarelowego. W końcu udoskonalił swoją technikę „fresku”, która jest w zasadzie monotypią; najpierw malował wzór na płaskiej powierzchni (jak miedziana płyta), a następnie nanosił go na papier. Projekty były następnie indywidualnie wykańczane tuszem i akwarelą, co zapewniało, że każdy obraz był jedyny w swoim rodzaju.
