Ceratopsian, zwany też ceratopianem – grupa roślinożernych dinozaurów z okresu kredy (146 mln do 66 mln lat temu) charakteryzująca się kościstą falbanką z tyłu czaszki i unikalną górną kością dzioba, zwaną rostralem.
Ceratopsy obejmują trzy linie rozwojowe (zob. ilustracje). Członkowie Psittacosauridae, w tym Psittacosaurus, byli w większości dwunożni i żyli we wczesnej kredzie; mieli dziób, małą falbankę i nie mieli rogów. Członkowie Protoceratopsidae, w tym Protoceratops i Leptoceratops, byli przeważnie czworonożni i nieco więksi i żyli od wczesnej do późnej kredy; dinozaury te miały nieco większą falbankę, ale nie miały rogów.
Przednia część czaszki Psittacosaurus miała kształt bardzo zbliżony do dzioba papugi, gdyż górna szczęka była zakrzywiona nad dolną, stąd nazwa dinozaura (psittac pochodzi od łacińskiego terminu oznaczającego papugę).
Encyclopædia Britannica, Inc.
Encyclopædia Britannica, Inc.
Trzecia grupa, Ceratopsidae, miała bardzo duże falbanki i rogi na nosie i nad oczami. Ceratopsidae składa się z dwóch linii: Chasmosaurinae miały duże rogi na oczach i małe rogi na nosie, a Centrosaurinae małe rogi na oczach i duże rogi na nosie. Do Chasmosaurinae należą Triceratops i Torosaurus. Triceratops był niezwykły wśród ceratopsów pod tym względem, że jego koścista falbanka głowy była krótka i z litej kości; u innych form falbanki były większe i przeważnie otwarte w środku. Kosmoceratops, z szeroką falbanką i hakami wystającymi do przodu z górnej części czaszki, oraz Utahceratops, charakteryzujący się dużym rogiem wyrastającym z czubka nosa, byli bliskimi krewnymi Triceratops. Czaszka Kosmoceratopsa jest uważana przez wielu paleontologów za najbardziej ozdobną spośród wszystkich znanych dinozaurów.
Encyclopædia Britannica, Inc.