Jednym z objawów psychozy w zaburzeniu dwubiegunowym jest paranoja, przekonanie, że świat jest pełen ludzi, którzy „chcą cię dopaść”. Chociaż wielu z nas ma tendencję do luźnego używania tego terminu w codziennych rozmowach, paranoja jest poważnym stanem dla osób z zaburzeniem dwubiegunowym.
Przekonania, które wynikają z paranoi są określane jako „urojenia prześladowcze” – to znaczy przekonania, że inni ludzie mówią o tobie, knują przeciwko tobie, śledzą cię lub w inny sposób dosłownie prześladują.
Paranoja nie jest nieunikniona u osób z zaburzeniem dwubiegunowym. Wiele osób z zaburzeniem dwubiegunowym doświadcza szerokiego zakresu wahań nastroju i innych zaburzeń w swoim życiu, ale nigdy nie doświadcza poważnych wzlotów lub upadków, które mogą prowadzić do psychozy i paranoi.
Paranoja nie jest prawdopodobnie jedynym objawem dotykającym osoby z psychozą i zaburzeniem dwubiegunowym. Inne objawy psychozy dwubiegunowej mogą obejmować:
- Zaburzoną, zdezorganizowaną lub trudną do zrozumienia mowę lub schematy myślowe
- Halucynacje
- Nierealistyczne przekonania
- Trudności w zarządzaniu codziennymi czynnościami
- Trudności w określeniu, co jest prawdziwe, a co nie
Jak w przypadku wielu objawów dwubiegunowych, mechanizm stojący za paranoją nie jest łatwo zrozumiały. Istnieją pewne dowody na to, że przerwany sen – zwłaszcza bezsenność lub przedłużający się okres, w którym śpimy mniej niż zwykle – może wywołać paranoję. Przerwany sen jest cechą charakterystyczną choroby dwubiegunowej, szczególnie gdy ludzie wchodzą w fazę maniakalną i śpią mniej niż zwykle lub nie śpią wcale.
Postępowanie z paranoją w chorobie dwubiegunowej
„Leki przeciwpsychotyczne mogą być przydatne w zmniejszaniu paranoi” – mówi psychiatra Michael Peterson, MD, PhD, adiunkt na wydziale psychiatrii w University of Wisconsin School of Medicine and Public Health w Madison. Leki przeciwpsychotyczne mogą być stosowane tymczasowo lub przez długi okres czasu w celu ustabilizowania myśli i emocji.
Przy prawdziwej psychozie pacjenci mogą nie być w stanie zakwestionować, czy ich paranoiczne przekonania są prawdziwe. Często ich paranoidalne przekonania są niezachwiane. W tych przypadkach, leczenie medyczne może być jedynym sposobem na zmniejszenie siły tych przekonań.
Jednakże, według dr Peterson, jest wiele osób, których paranoja nie jest tak stała. „Kiedy ludzie mają pewien wgląd w te lęki i myśli, podejście poznawcze również może być przydatne”, mówi.
W takich sytuacjach opcje zarządzania obejmują:
- Terapię. Chodzenie na terapię i uczenie się, jak pracować z paranoicznymi myślami może pomóc zmniejszyć paranoję. „Przykładem tego może być racjonalizacja, dlaczego obawy mogą nie być prawdziwe lub sposoby sprawdzenia, na ile są one prawdziwe” – wyjaśnia Peterson. Poszukaj profesjonalisty przeszkolonego w terapii poznawczo-behawioralnej lub specjalizującego się w pracy z osobami z zaburzeniami dwubiegunowymi.
- Wsparcie społeczne. „Omówienie tych obaw z bliską osobą lub zaufanym przyjacielem, oprócz pracowników służby zdrowia, może być również przydatne” – mówi Peterson. Zaufanie jest kluczem, oczywiście. Paranoja ma niefortunny efekt uboczny w postaci erozji nawet najbliższych relacji, jeśli nie jest kontrolowana.
- Grupy wsparcia. Poszukaj odpowiedniej grupy wsparcia w lokalnym ośrodku zdrowia psychicznego, w National Alliance on Mental Illness lub w innej grupie wsparcia dla chorych na dwubiegunowość lub schizofrenię. Pamiętaj, że to jest w porządku, aby spróbować kilka grup wsparcia, aż znajdziesz jeden, że jesteś wygodne z.
Paranoja jest wyraźnie nieprzyjemne doświadczenie dla osób z zaburzeniami dwubiegunowymi. Można ją jednak kontrolować, zarządzać nią i ograniczać, tak aby miała mniejszy wpływ na codzienne życie.