Większość ludzi z afakią wymaga pewnego rodzaju korekcji wzroku, chociaż ludzie, którzy byli bardzo krótkowzroczni zanim stali się afakijni, czasami nie wymagają żadnej korekcji dla widzenia na odległość lub z bliska. Dowiedz się więcej o tym schorzeniu i jak wpływa ono na wzrok. Brak soczewki oka nazywany jest afakią. Soczewka jest prawie przezroczystą strukturą, która znajduje się za tęczówką, czyli kolorową częścią oka, która rozszerza się i kurczy w zależności od ilości światła, które do niej dociera. Soczewka jest dwuwypukła, co oznacza, że jest zakrzywiona na zewnątrz po obu stronach, a jej jedyną funkcją jest skupianie promieni świetlnych na siatkówce. Soczewka może zostać usunięta chirurgicznie, na przykład podczas operacji zaćmy. Bardzo rzadko osoba może urodzić się bez jednej lub obu soczewek, co jest stanem znanym jako afakia wrodzona. Afakia może również wynikać z przemieszczenia jednej lub obu soczewek w wyniku urazu. Jeśli masz afakię, twoja zdolność do skupienia wzroku jest zaburzona i będziesz miał problemy z widzeniem.
Objawy afakii
Osoby z afakią mają wadę wzroku i cierpią na hipermetropię, czyli dalekowzroczność. Podczas gdy termin dalekowzroczność może wydawać się, że oznacza zdolność do widzenia na duże odległości, tak nie jest. Osoba z „wysoką” dalekowzrocznością – to znaczy ktoś, kto jest bardzo dalekowzroczny – ma receptę lub ostrość wzroku +4,00 lub więcej i prawdopodobnie będzie wymagać okularów zarówno do widzenia na odległość, jak i do bliży. Afakia powoduje również utratę akomodacji, co oznacza, że oko nie może utrzymać ostrości widzenia na obiekcie, gdy ten obiekt przybliża się lub oddala. Inne zmiany w widzeniu, które możesz zauważyć, to erytropsja, w której przedmioty wydają się czerwonawe, oraz sinica, w której wszystko wydaje się mieć niebieski odcień. Każdy z tych objawów może wystąpić po operacji zaćmy i są one tymczasowe. Kolory stają się intensywniejsze, ponieważ brakująca soczewka przepuszcza o wiele więcej światła słonecznego, a niebieskie i czerwone promienie, które kiedyś były pochłaniane przez soczewkę, teraz docierają do siatkówki.
Co powoduje afakię?
Istnieją trzy główne przyczyny afakii:
- Afakia spowodowana wadą genetyczną: Afakia wrodzona ma dwie formy – pierwotną, która prowadzi do poważnych zniekształceń oka, oraz mniej poważną formę wtórną. Mutacje w genie FOXE3 zostały zidentyfikowane w rodzinach z afakią.
- Afakia po operacji: Afakia jest zwykle związana z chirurgicznym usunięciem zaćmy.
- Afakia po urazie: Uraz może spowodować ekstruzję soczewki (kiedy soczewka jest popychana lub wypychana z miejsca) lub zwichnięcie soczewki.
Jak diagnozuje się afakię?
Twój okulista może ustalić, czy masz afakię, badając cię i przeglądając twoją historię choroby. Mogą istnieć dodatkowe powody, aby podejrzewać afakię, jeśli wcześniej miałeś operację zaćmy. Istnieje kilka oznak, które mogą wskazywać na brak soczewki:
- Blizna w pierścieniu limbicznym (czarny pierścień wokół tęczówki); może to być widoczne u osoby, która przeszła operację
- Irydodoncja – tęczówka drga, ponieważ brakuje jej wsparcia w postaci soczewki
- Znalezienie małego dna hipermetropowego (dno oka to wewnętrzna powierzchnia oka, naprzeciwko soczewki, a hipermetropowe oznacza, że gałka oczna jest zbyt krótka, więc światło nie skupia się wyraźnie na siatkówce, ale raczej za nią)
Badanie wzroku wykonuje się w celu określenia ostrości widzenia/recepty (widzenie do dali, do bliży, refrakcja). Jeśli cierpisz na afakię, potwierdzi to brak soczewki. Rogówka, tęczówka, komora przednia i dno oka zostaną zbadane, a ciśnienie w oku zostanie sprawdzone.
Jak leczy się afakię?
Afakię można skorygować za pomocą okularów, kontaktów lub operacji. Okulary afakijne mogą być używane tylko wtedy, gdy choroba dotyczy obojga oczu, i istnieje kilka wad dla tych, którzy ich używają, przede wszystkim większe niż normalne powiększenie, znaczne zmniejszenie pola widzenia i kosmetycznie nieakceptowalny wygląd grubych soczewek, które powiększają oczy. Leczenie dzieci z afakią może obejmować użycie specjalistycznych soczewek kontaktowych. Soczewki te są bezpieczne dla dziecka podczas snu i mogą być używane przez dłuższy okres czasu niż tradycyjne soczewki kontaktowe. Oprócz noszenia soczewek kontaktowych, dzieci z afakią mogą potrzebować kropli do oczu lub opaski na oczy – lub obu – aby zachęcić do korzystania z oka z afakią. Leczenie afakii u dzieci i niemowląt jest bardzo ważne; jeśli stan ten nie jest leczony, może prowadzić do amblyopii. Według American Association for Pediatric Ophthalmology and Strabismus, zarówno chirurgiczne jak i optyczne leczenie musi być pilnie zapewnione w przypadku zaćmy u dzieci. Po usunięciu zaćmy rodzice muszą wybrać rodzaj korekcji optycznej, która będzie stosowana.
Do wyboru są afakijne (dużej mocy) soczewki kontaktowe z okularami dwuogniskowymi; afakijne (dużej mocy) okulary; oraz soczewki wewnątrzgałkowe z okularami dwuogniskowymi. Aphakic soczewki kontaktowe zapewniają optymalną korekcję optyczną. Dorośli z zaćmą są poddawani operacji zaćmy z wszczepieniem soczewki wewnątrzgałkowej. Syntetyczna, sztuczna soczewka jest umieszczana wewnątrz oka, aby zastąpić moc skupiającą naturalnej soczewki, która jest usuwana chirurgicznie. Ta rutynowa procedura powoduje niewiele powikłań. Rezultaty operacji zaćmy są zazwyczaj bardzo dobre. U większości pacjentów następuje znaczna poprawa widzenia. O ile wszczepienie soczewki wewnątrzgałkowej jest rutynowym zabiegiem u dorosłych, o tyle u dzieci może powodować istotne problemy ze wzrokiem, takie jak krótkowzroczność. Kiedy wszczepić soczewkę wewnątrzgałkową u dziecka jest kontrowersyjne, a procedura ta niesie ze sobą ryzyko powikłań w każdym wieku. Dzieci, którym wszczepiono soczewki wewnątrzgałkowe, jak również te, którym wszczepiono soczewki kontaktowe o dużej mocy, będą również wymagały okularów dwuogniskowych, aby dostroić refrakcję i umożliwić widzenie na odległość i z bliska.
Jakie jest rokowanie w przypadku afakii?
Rokowanie dla pacjentów z afakią jest zazwyczaj dobre, o ile nie wystąpią komplikacje. W dzieciństwie, rozmiar oka i wada refrakcji zmieniają się szybko. Korekcja optyczna u dzieci wymaga częstych zmian, aby zapewnić utrzymanie optymalnego widzenia. Niepowodzenie w dokonaniu tych zmian w odpowiednim czasie może spowodować trwałą utratę wzroku.