Reżyser Stanley Kubrick zyskał sławę dzięki swojemu perfekcjonizmowi we wczesnych latach swojej kariery. Podczas gdy większość jego filmów zdobyła dużą uwagę, radząc sobie dobrze w kasie, a także będąc ulubionymi filmami szkół filmowych, Lśnienie przyciągnęło szczególny szał medialny od czasu jego wydania, częściowo ze względu na popularność powieści Stephena Kinga, na której został oparty.
Sławny reżyser zawsze wymagał, aby załoga całkowicie poświęciła się jego wizji. Z pewnością był to człowiek pełen pasji, ale również taki, który powołał do życia jedne z najbardziej niezwykłych momentów w historii kina, czy to w 2001 Odysei kosmicznej, Mechanicznej pomarańczy, czy Doktorze Strangelove.
Z drugiej strony, wyczerpanie i frustracja, na jakie Kubrick narażał swoją ekipę i aktorów, stały się niesławne. Przebłyski takiego traktowania można zobaczyć w dokumencie making-of, który został nakręcony podczas produkcji Lśnienia. Kubrick odrzucał prasę i był bardzo skryty w swoich projektach, ale pozwolił swojej córce Vivian nakręcić film dokumentalny, dając widzom unikalny wgląd w jego proces twórczy.
Jesteśmy świadkami, jak reżyser traktował aktorkę Shelley Duvall, która zagrała główną rolę Wendy Torrance, żony Jacka Torrance’a (Jack Nicholson), żyjącej w rosnącym strachu przed nim, gdy ten traci panowanie nad rzeczywistością, podczas gdy oni żyją w izolacji w hotelu w Kolorado podczas zimy, aż do momentu, gdy ona musi walczyć o swoje życie.
Nieszczęście i konflikty, które nękały produkcję, szybko zwróciły uwagę opinii publicznej. W wywiadzie z Rogerem Ebertem, nestorem krytyki filmowej, przeprowadzonym zaledwie kilka miesięcy po premierze filmu, otwarcie mówiła o warunkach panujących podczas kręcenia filmu.
„Postać Jacka Nicholsona musiała być szalona i wściekła przez cały czas. A ja musiałam płakać 12 godzin dziennie, cały dzień, przez ostatnie dziewięć miesięcy, pięć lub sześć dni w tygodniu. Byłam tam rok i miesiąc, i musi być coś w terapii Primal Scream, ponieważ po tym jak dzień się skończył i przepłakałam swoje 12 godzin, wróciłam do domu bardzo zadowolona. To miało bardzo uspokajający efekt. W ciągu dnia byłabym absolutnie nieszczęśliwa. Po całej tej pracy, prawie nikt nie skrytykował mojego występu w filmie, nawet nie wspomniał o nim, tak mi się wydawało. Recenzje dotyczyły wyłącznie Kubricka, jakby mnie tam nie było.”
Nie było tajemnicą, że Shelley Duvall i Kubrick mieli złe relacje, z powodu ciągłego umniejszania przez Kubricka gry aktorskiej Duvall podczas kręcenia filmu. Wywołało to kontrowersje wśród prasy i publiczności, ale sam film przetrwał próbę czasu.
Na początku sukces filmu wisiał na włosku. Kiedy w 1980 roku, po 13 miesiącach produkcji, wszedł na ekrany kin, zebrał mieszane recenzje. Kubrick został nominowany do Złotej Maliny, nagrody ustanowionej w tym samym roku, aby wyróżnić to, co uważano za najgorszy obraz roku. Pomimo tego, że Shelley Duvall powiedziała, że nie otrzymała żadnych złych recenzji, została również nominowana, ponieważ jej występ został opisany jako przesadzony i komicznie zły przez niektórych krytyków.
Jack Nicholson odniósł się do relacji Duvall/Kubrick w filmie dokumentalnym zatytułowanym Stanley Kubrick: A Life in Pictures. Zwrócił uwagę na podwójne standardy, z jakimi reżyser podchodził do niego i jego partnera. Kubrick był po tej samej stronie z Nicholsonem i traktował go z szacunkiem, ale zawsze był krytyczny wobec Duvalla.
To była część planu Kubricka, jak się wydaje. Jak potwierdziła Vivian Kubrick w komentarzu w The Making of The Shining, Stanley Kubrick celowo znęcał się nad Duvallem, aby wzmocnić niepewność Wendy Torrance.
W filmie słychać nawet, jak mówi do innych członków ekipy, gdy ona stoi tuż obok niego, „Nie współczujcie Shelley.”
Kubrick często wywierał silną presję na Duvall, mówiąc, że marnuje ona czas wszystkich na planie, a w zasadzie, że wszystkie jej pomysły i sugestie są bezwartościowe.
Wynik tego znęcania się można zobaczyć w słynnej scenie z kijem baseballowym, która została wykonana w 127 ujęciach (scena z największą liczbą ujęć w historii z dialogiem mówionym, według Księgi Rekordów Guinnessa). Jack Nicholson grozi Duvall, a ona z niepokojem wymachuje kijem w jego stronę. Duvall płakała pomiędzy kolejnymi ujęciami, a jej histeria była całkiem realna do czasu, gdy reżyser znalazł swój strzał za pieniądze.
Stephen King był również notorycznie niezadowolony ze sposobu, w jaki jego powieść została zaadaptowana na duży ekran. Oprócz innych skarg na film, ostatnio zastanawiał się nad sposobem, w jaki postać Duvalla została przedstawiona, w wywiadzie dla Rolling Stone w 2014 roku.
” jest tak mizoginiczna. Mam na myśli to, że Wendy Torrance jest po prostu przedstawiona jako ten rodzaj krzyczącej szmaty do naczyń.”
Which przynosi nam najnowsze wiadomości dotyczące Shelley Duvall, która przeszła na emeryturę z aktorstwa w 2002 roku. W swojej karierze doznała rozczarowań i niepowodzeń. W 2016 roku, po tym jak media zauważyły, że podobno cierpi na chorobę psychiczną, pojawiła się w programie Dr. Phil.
Jej pojawienie się było postrzegane jako niepokojące, delikatnie mówiąc. W pewnym momencie wspomina o Robinie Williamsie, który wystąpił u boku Duvalla w filmie Popeye z 1980 roku, jako wciąż żywy i zmiennokształtny.
Duvall wspomniała również, że jej życiu może zagrażać szeryf z Nottingham, słynny złoczyńca Robin Hood, i że w jej kolanie osadzono talerz obrotowy. Jej nagłe pojawienie się w mediach po prawie 15 latach niewidzialności po raz kolejny wywołało pytania o skutki 13-miesięcznej traumy, którą przeżyła podczas pracy nad Lśnieniem.
W książce The Complete Kubrick, Shelley Duvall wspominała swoje przeżycia.
„Od maja do października byłam naprawdę w złym stanie zdrowia, ponieważ stres związany z rolą był tak wielki. Stanley popychał mnie i podsuwał dalej niż kiedykolwiek wcześniej. To najtrudniejsza rola, jaką kiedykolwiek przyszło mi zagrać.”
Tuż po fiasku w programie Dr. Phil Show ruszyła kampania zbierania funduszy zainicjowana przez Vivian Kubrick, aby pomóc Duvallowi. Dr Phil został oskarżony przez córkę słynnego reżysera o wykorzystywanie chorego psychicznie człowieka, nazywając na Twitterze jego czyn „przerażająco okrutnym”. Krytycy zakwestionowali jednak motywy Vivian Kubrick i jej przynależność do scjentologii. Kampania została wstrzymana.
Przeczytaj kolejną historię od nas: Kontrowersyjny horror „Cannibal Holocaust” był tak realistyczny, że reżyser został postawiony przed sądem, aby udowodnić, że tak naprawdę nie zabił aktorów
Obecny stan Duvalla jest nieznany, ale podobno Actors Fund of America pracuje nad tym, aby pomóc Duvallowi w opłaceniu leczenia.